________________
22. ਰਥਨੇਮਿਆ ਅਧਿਐਨ ਇਹ ਅਧਿਐਨ 22ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਭਗਵਾਨ ਅਰਿਸ਼ਟਨੇਮੀ ਨੇਮੀਨਾਥ) ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਨੇਮੀਨਾਥ ਦੇ ਦੀਖਿਅਤ ਹੋਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਕੇ ਭਰਾ ਰਥਨੇਮ ਦੇ ਸਾਧੂਪੁਣੇ ਤੋਂ ਭਟਕ ਜਾਣ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਨੇਮੀਨਾਥ ਬਾਰੇ ਪੁਰਾਤਨ ਜੈਨ ਤੇ ਵੈਦਿਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਵਿਰਤਾਂਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜੈਨ ਆਰਾਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਵੇਂਕਾਲਿਕ ਸੂਤਰ ਦੇ ਅੰਤਗੜਦਸ਼ਾਂਗ ਸੂਤਰ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਨੇਮੀਨਾਥ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਕਾਫੀ ਸਾਮੱਗਰੀ ਹੈ। ਯਜੁਰਵੇਦ ਪ੍ਰਭਾਸਪੁਰਾਣ ਆਦਿਕ ਗਰੰਥਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣਕਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਅੱਪਭਰੰਸ਼, ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਤੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਅਨੇਕਾਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।
ਭਗਵਾਨ ਨੇਮੀਨਾਥ ਯਾਦਵਵੰਸ਼ੀ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸਨ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਭਗਵਾਨ ਅਰਿਸ਼ਟਨੇਮੀ ਦੇ ਸਾਧੂ ਬਨਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਅਰਿਸ਼ਟਨੇਮੀ ਨੇਮੀਨਾਥ) ਸਾਧੂ ਬਣ ਕੇ ਗਿਰਨਾਰ ਜੂਨਾਗੜ) ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਖੇ ਤਪ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗੇਤਰ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਰਾਜਮਤੀ ਨੇ ਸਾਧਵੀ ਜੀਵਨ ਅੰਗੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਭਗਵਾਨ ਅਰਿਸ਼ਟਨੇਮੀ ਨੂੰ ਗਿਰਨਾਰ ਵਿਖੇ ਹੀ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ।
ਇਕ ਵਾਰ ਸਾਧਵੀ ਰਾਜਮਤੀ ਕਈ ਹੋਰ ਸਾਧਵੀਆਂ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ( ਅਸ਼ਟਨੇਮੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਗਿਰਨਾਰ ਪਰਬਤ ਤੇ ਜਾ ਰਹੀ
( 206 .
