________________
ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਰਨੀਆ ਕਰਮ ਦੇ ਭੇਦ ਨਿਮਨ ਲਿਖਤ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ : (1) ਕਸ਼ੂ ਦਰਸ਼ਨਾ ਵਰਨੀਆ (2) ਅਚਕਥੂ ਦਰਸ਼ਨਾ ਵਰਨੀਆ (3) ਅਵੱਧੀ ਦਰਸ਼ਨਾ ਵਰਨੀਆ (4) ਕੇਵਲੀ ਦਰਸ਼ਨਾ ਵਰਨੀਆ (5) ਨਿੰਦਰਾ (6) ਨਿੰਦਰਾ-ਨਿੰਦਰਾ (7) ਪ੍ਰਲਾ (8) ਪ੍ਰਲਾ-ਪ੍ਰਲਾ (9) ਸਤਿਆਨਰਿਧੀ ਨਿੰਦਰਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ)।
(3) ਮੋਹਨੀਆ : ਇਹ ਕਰਮ ਸੱਮਿਅਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਚਾਤਰ ਨੂੰ ਢਕ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਵੀ ਪਾਪ ਕਰਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਉਦਾਰਹਨ ਸ਼ਰਾਬੀ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਰਾਬੀ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਚੰਗਾ ਮਾੜਾ ਸਭ ਕੁਝ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਸ ਕਰਮ ਦੇ ਪੁਦਗਲ ਪ੍ਰਗਟ) ਹੋਣ ਨਾਲ ਆਤਮਾ ਦਾ ਸਰੂਪ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੋਹਨੀਆ ਕਰਮ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ (1) ਦਰਸ਼ਨ ਮੋਹਨੀਆ (2) ਚਰਿੱਤਰ ਮੋਹਨੀਆ! ਦਰਸ਼ਨ ਮੋਹਨੀਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭੇਦ ਹਨ (1) ਸਮਿਅਕਤਵ ਮੋਹਨੀਆ (2) ਸਮਿਥਿਆਤਵ ਮੋਹਨੀਆ (3) ਮਿਥਿਆਤਵ ਮੋਹਨੀਆ, ਚਾਰਿੱਤਰ ਮੋਹਨੀਆ ਦੇ ਦੋ ਭੇਦ ਹਨ। (1) ਕਸ਼ਾਏ (2) ਨੋਕਸ਼ਾਏ। ਨੋਕਸ਼ਾਏ ਦੇ 16 ਭੇਦ ਹਨ (1) ਅਸਤਨਿਬਧੀ ਕਸ਼ਾਏ (2) ਅਤਿਖਿਆਨ ਕਸ਼ਾਇ (2) ਤਿਖਿਆਨ ਕਥਾਇ (4) ਸੰਜਬਲਨ ਕਸ਼ਾਇ॥ ਹਰ ਇਕ ਦੇ ਕਰੋਧ, ਮਾਨ, ਮਾਇਆ ਲੋਭ ਆਦਿ ਚਾਰ ਚਾਰ ਭੇਦ ਹਨ।
ਨੋਕਥਾਏ ਦੇ 9 ਭੇਦ ਹਨ (1) ਹਾਸਾ (2) ਗੀਤ (3) –ਅਰਤ (4) ਭੈ (5) ਸ਼ੋਕ (6) ਦੁਛਾ (7) ਇਸਤਰੀ ਪੇਦ (8) ਪੁਰਸ਼ ਵੇਦ (9) ਨਪੁੰਸਕ ਵੇਦ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਕਰਮ ਦੇ ਕੁੱਲ 28 ਭੇਦ ਹਨ।
(4) ਅੰਤਰਾਏ : ਇਸ ਨਾਲ ਆਤਮਾ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਮਨ-ਭਾਉਂਦੇ ਪਦਾਰਥ
396
