________________
ਬਿਨਾਂ ਚਾਰਿੱਤਰ ਦੇ ਗੁਣ ਪ੍ਰਕਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਚਾਰਿੱਤਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਸ਼ (ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਮੋਕਸ਼ ਬਿਨਾਂ ਨਿਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।30!
(1) ਨਿਯੰਕਾ (ਸ਼ੱਕ ਰਹਿਤ) (2) ਨਿਆਕਸ਼ਾ (ਇੱਛਾ ਰਹਿਤ) (3) ਨਿਰਵਿਚਿਕਿਤਸਾ (ਧਰਮ ਦੇ ਫਲ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ੱਕ) (4) ਅਮੁੜ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ (ਦੇਵ ਗੁਰੂ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਲੋਕ ਦੀ ਮੂਰਖਤਾ ਆਦਿ ਤੋਂ ਰਹਿਤ) (5) ਉਪੜ੍ਹਨ (ਗੁਣੀਜਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਨਾਲ ਗੁਣਾਂ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ) (6) ਸਥਿਤਰੀ ਕਰਨ ਮਜਬੂਤ (8) ਵਾਤਸਲਯ (ਆਪਸੀ ਪ੍ਰੇਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਨਾ ਪ੍ਰਚਾਰ) ਇਹ ਅੱਠ ਸਮਿਅਕਤਵ ਦੇ ਅੰਗ ਹਨ।311
ਚਾਰਿੱਤਰ ਪੰਜ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ। (1) ਸਮਾਇਕ (2) ਛੇਦੋ ਪ੍ਰਸਥਾਪਨੀਆ (3) ਪਰਿਹਾਰ ਵਿਰੁੱਧੀ (4) ਸੁਖਮ, ਸੰਪਰਾਏ ਅਤੇ (5) ਯਥਾ ਅਖਿਆਤ।32।
| ਪੰਜਵਾਂ ਯਥਾਅਖਿਆਤ ਚਾਰਿੱਤਰ ਹੈ। ਜੋ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਸ਼ਾਏ ਰਹਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਛਦਮ ਅਵਸਥਾ (ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਅਤੇ ਕੇਵਲੀ ਦੋਵੇਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰਿੱਤਰ, ਕਰਮ ਦੇ ਸੰਹਿ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰਿੱਤਰ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।33।
ਤੱਪ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ (1) ਬਾਹਰਲਾ (ਵਿਖਾਵੇ ਦਾ ਤਪ ਅਤੇ (2) ਅੰਦਰਲਾ (ਬਾਹਰਲਾ) । ਤਪ 6 ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰਲਾ ਵੀ 6 ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ।34 !
ਆਤਮਾ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਜੀਵ ਆਦਿ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਦਰਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚਾਰਿੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਕਰਮ
289
