________________
ਆਖਦਾ ਹਾਂ, ਪਰਿਆਇਵਾਚੀ (ਸਮਾਨ ਅਰਬ) ਸ਼ਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ! ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਹਾਂ : ਅਰਥ (ਯੰਡਨ) ਹੇਤੂ (ਕਾਰਣ ਤੇ ਨਿਮਿਤ ਰਾਹੀਂ ਸਿਧ ਕਰਕੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਦਸਦਾ ਹਾਂ । ਉਪਰੋਕਤ ਉਦਾਹਰਣ ਦਾ ਅਰਥ ਹੁਣੇ ਹੀ ਦਸ਼ਦਾ ਹਾਂ ! (7)
ਪੁਸ਼ ਕਰਨੀ ਤੇ ਲੋਕ :
(ਸ੍ਰੀ ਮਣ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਇਸ ਉਦਾਹਰਨ ਦਾ ਅਰਥ ਦਸ਼ਦੇ ਹੋਏ ਫਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ) ਹੈ ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ! ਸਾਧੂ ਤੇ ਸਾਧਵੀਓ ! ਮੈਂ ਇਸ ਲੋਕ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਪੁਸ਼ਕਰਨੀ ਸਰ ਵਰ ਦੀ ਤਰਾਂ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ । ਹੇ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਮਣ ! (ਸਾਧੂ ਸਾਧਵ) ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਲਪਣਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਪੁਸ਼ਕਰਨੀ ਦਾ ਜਲ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ । ਹੇ ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਸ਼੍ਰੋਮਣੇ ! ਮੈਂ ਕਾਮ ਭੋਗਾਂ ਨੂੰ ਪੁਸ਼ਕਰਨੀ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਚਿੱਕੜ ਸਮਝ ਕੇ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ । ਹੈ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਸ਼੍ਰੋਮਣੇਂ ! ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਆਰੀਆ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਤੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਮਲ ਆਖਦਾ ਹਾਂ । ਹੇ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਸ਼ਮਣ ! ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਾਲਪਨਿਕ ਬੁੱਧੀ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਜਾ ਨੂੰ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਸਫੈਦ ਕਮਲ ਆਖਦਾ ਹਾਂ , ਹੈ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਮਣੋ ! ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਅਨਯੂਥਕ (ਦੂਸਰੇ ਵਿਚਾਰ ਧਾਰਾਵਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮਨੁੱਖ) ਨੂੰ ਚਿੱਕੜ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਚਾਰ ਮਨੁਖ ਆਖਦਾ ਹਾਂ । ਹੇ ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਮਣੇ ! ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਧਰਮ ਨੂੰ ਭਿਖਸ਼ੂ ਆਖਦਾ ਹਾਂ । ਹੇ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਸ਼ਮਣੋ ! ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦੇ ਸੱਚ ਧਰਮ ਨੂੰ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਕਿਨਾਰਾ ਆਖਦਾ ਹੈ । ਹੈ ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਸ਼ਮਣ ! ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਧਰਮ ਕਥਾ ਨੂੰ ਭਿਖਸ਼ੂ ਦਾ ਆਖਿਆ ਸ਼ਬਦ ਆਖਦਾ ਹਾਂ । ਹੈ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਮਣੇ ! ਨਿਰ ਨੇ (ਮੁਕਤੀ) ਨੂੰ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕਮਲ ਦਾ ਬਾਹਰ ਆਉਣਾ ਆਖਦਾ ਹਾਂ । ਹੈ ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਸ਼੍ਰੋਮਣੋ ! ਮੈਂ ਇਸ ਕਲਪਨਾ ਰਾਹੀਂ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਸ਼ਵਰੂਪ ਦਸਿਆ ਹੈ : (8)
ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਲੋਕ ਵਿਚ, ਪੂਰਬ, ਪੱਛਮ, ਉੱਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਵਲ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਕੋਈ ਆਰੀਆ (ਸ਼ਰੇਸ਼ਟ) ਹਨ, ਕੋਈ ਅਨਾਰੀਆਂ ਹਨ। ਕੋਈ ਉਚੇ , ਗੋਤ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਕਈ ਨੀਚ ਗੋਤ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਕਈ ਮਜਬੂਤ ਸ਼ਰੀਰ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਕਈ ਮਾੜੇ ਸ਼ਰੀਰ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਕੋਈ ਗੋਰੇ ਹਨ, ਕਈ ਕਰੂਪ ਹਨ ।
| ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਰਾਜਾ ਹੈ । ਉਹ ਰਾਜਾ ਮਹਾਹਿਮਵਾਨ, ਮਲਯ, ਮੰਦਰ ਤੇ ਮਹੱਦਰ ਪਰਵਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਕਤੀ ਵਾਲਾ ਤੇ ਰਿਧੀ ਸਿਧੀ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਧ ਕੁਲ ਵਿਚ ਜਨਮ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । ਉਸ ਦੇ ਅੰਗ-ਉਪਗ ਜਨਮ ਤੋਂ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ
(151)
