________________
ਤੀਸਰਾ ਉਦੇਸ਼ਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬੁਜਦਿਲ ਜਿਵੇਂ ਆਤਮ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖਡ, ਡੂੰਘ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿਚ ਛਿਪ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਸੋਚਦਾ ਹੈ “ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਸ ਦੀ ਜਿਤ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿਸ ਦੀ ਹਾਰ ? ਕਿਉਂ ਨਾ ਆਤਮ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਲਈ ਜਾਵੇ ? (1)
“ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਹੂਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕ ਮਹੂਰਤ ਅਜੇਹਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦ ਜਿੱਤ ਜਾਂ ਹਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਹਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਭਜਨਾ ਪਵੇ ।” ਅਜੇਹਾ ਸੋਚਕੇ ਡਰ ਪੰਕ ਲੁਕਨ ਲਈ ਜਗਾ ਵੇਖ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । (2)
ਜਿਵੇਂ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਕਮਜੋਰ ਸਿਪਾਹੀ, ਪਹਿਲਾ ਲੁਕਣ ਦੀ ਥਾਂ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਖਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੰਜਮ ਵਿਚ ਕਮਜੋਰ ਮਣ, ਭਵਿਖ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਹੋਇਆ ਜੋਤਸ਼ ਆਦਿ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਵਿਦਿਆ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ । (ਉਹ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਦੇ ਵੀ ਸੰਜ਼ਮ ਛਡਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫੇਰ ਇਹ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰ ਨਾਲ ਮੈਂ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਾਂਗਾ) । (3)
ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਾਧੂ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਮੈਂ ਇਸਤਰੀ ਭੋਗ ਜਾਂ ਸਚਿੱਤ ਨਾ ਵਰਤੋਂ ਯੋਗੀ ਸਜੀਵ) ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪੀਣ ਨਾਲ ਸੰਜਮ ਭਰਿਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵਾਂਗਾ, ਇਸਨੂੰ ਕੌਣ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ? ਮੇਰੇ ਪਾਸ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਧੰਨ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਸਾਧੂਪੁਣਾ ਛੱਡਣ ਤੇ ਕੰਮ ਆ ਸਕੇ । ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੈਂ ਹਸਥ ਰੇਖਾ, ਧਨੁਸ਼ ਵਿਦਿਆ, ਵਿਆਕਰਣ ਦਸ ਕੇ ਜੀਵਨ ਗੁਜਾਰ ਲਵਾਂਗਾ । (4)
**ਮੈਂ ਸੰਜਮ ਪਾਲਨ ਕਰ ਸਕਾਂਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਅਜੇਹਾ ਸੋਚਣ ਵਾਲਾ ਮਣ, ਛਿਪਣ ਦੀ ਥਾਂ ਢੁਡਣ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਜਮ ਨੂੰ ਜਾਨਦਾ ਹੋਇਆ ਇਹ ਸੱਚਦਾ ਹੈ ਇਹ ਵਿਆਕਰਣ ਵਿਦਿਆ ਮੇਰੇ ਕੰਮ ਆਵੇਗੀ । (5)
ਜੋ ਪੁਰਸ਼ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੂਰਵੀਰ ਹੈ ਉਹ ਸੰਜਮ ਰੂਪੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅੱਗੇ ਵੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਝਾਕਦਾ। ਉਹ ਸੋਚਦਾ ਹੈ **ਮੱਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ? (6)
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਿਸਥ ਬੰਧਨ ਤੇ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਛਡ ਕੇ ਬਹਾਦਰ ਭਿਖਸ਼ੂ ਸੰਜਮ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਮੋਕਸ਼ (ਨਿਰਵਾਨ) ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵੱਧਦਾ ਹੈ । (7)
ਅਨੇਤੀਰਥੀ (ਸ਼ਰੇ ਮੱਤਾਂ) ਦੇ ਲੋਕ ਸੱਚੇ ਸਾਧੂ ਦੇ ਸੰਜਮ ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਲੋਕ ਸਮਾਧੀ (ਆਤਮਿਕ ਸੁੱਖ) ਤੋਂ ਦੂਰ ਹਨ । (8)
[ 40 ]
