________________
ਸਮਿਅੱਕਤਵ ਦੇ ਭੇਦ 1) ਐਪਸ਼ਮੀਕ :-ਅਨੰਤਾਨੁਬੰਧੀ ਕਸ਼ਾਏ (ਕਰੋਧ, ਮਾਨ, ਮਾਇਆ, ਲੋਭ) ਅਤੇ
ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਮੋਹਨੀਆਂ ਕਰਮ ਦੀ ਆਤ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਉਸ਼ਮ (ਘੱਟ ਹੋਣਾ) ਹੋਣ ਤੇ
ਜੋ ਆਤਮਾ ਦੀ ਤੱਤਵ ਰੁੱਚੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਔਪਸ਼ਮੀਕ ਸਮਿਅੱਕਤਵ ਹੈ । 2) ਸਾਜਵਾਦਨ :ਜੀਵ ਦਾ ਜੋ ਪਰਿਣਾਮ (ਹਾਲਤ) ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਸਮਿਅੱਤਵ ਦੇ
ਸਵਾਦ ਵਾਲਾ ਹੈ ਉਹ ਸਾਜਵਾਦਨ ਹੈ । 3) ਸ਼ਯਪਸ਼ਮੀਕ :-ਅਨੰਤਾ ਨੂੰ ਬੰਧੀ ਕਸ਼ਾਏ ਅਤੇ ਮਿਥਿਆਤਵ ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਕਰਕੇ
ਉਪਸ਼ਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਜੋ ਜੀਵ ਦੀ ਤੱਤਵ ਰੁਚੀ ਹੈ ਉਹ ਸ਼ਯਪਸ਼ਮੀਕ ਹੈ । 4) ਵੇਦਕ :-ਪਕ ਸ਼ਰੇਣੀ (ਵਖੋ ਗੁਣ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਅਨੰਤਾਨੁ
ਬੰਧੀ, ਮਿਥਿਆਤਵ ਮੋਹਨੀਆ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਰ ਮੋਹਨੀਆ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਹੋਣ ਤੇ ਜੋ ਗਲ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਜੀਵ, ਆਖਰੀ
ਇਕ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਜੋ ਭੋਗ ਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੇਦ ਸਮਿਅੱਕਤਵ ਹੈ । | ਸਾਕ :-ਉਪਰੋਕਤ ਕਰਮ ਦੀਆਂ 7 ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਖਾਤਮਾ ਹੈ ਇਸ
ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੋ ਤੱਤਵ ਰੁਚੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਸ਼ਾਯਕ ਸਮਿਅੱਤਵ ਹੈ । ਇਹ ਸਮਿਅੱਕਤਵ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਸਮਿਅੱਕਤਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਜੀਵ ਉਸ ਜਨਮ ਵਿਚ ਵੀ ਮੋਕਸ਼ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੀਸਰੇ ਜਨਮ ਹਰ ਹਾਲਤ ਮੋਕਸ਼ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਸਮਿਅੱਕਤਵ ਦੇ 6 ਸਥਾਨ (ਮਾਨਤਾਵਾਂ) ਸਮਿਅੱਕਤਵੀ ਮਨ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਥਾਨਾ ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ । 1) ਆਤਮਾ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਆਲ ਤੰਤਰ ਦਰਵ ਹੈ । 2) ਇਹ ਆਤਮਾ ਨਿੱਤ ਹੈ ਸਨਾਤਨ ਹੈ ਕਿਸੇ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਨਹੀਂ, ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦਾ .
ਨਾਮ ਹੈ । 3) ਆਤਮਾ ਕਰਮਾ ਦਾ ਕਰਤਾ ਹੈ ਮਿਥਿਆਤਵ ਆਦਿ ਕਾਰਣ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਇਕੱਠਾ
ਕਰਦਾ ਹੈ । 4) ਇਹ ਆਤਮਾ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਭੋਗਨ ਵਾਲਾ ਵੀ ਆਪ ਹੈ ! 5) ਆਤਮਾ ਦਾ ਮੋਕਸ਼ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸੰਸਾਰ ਅਨਾਦੀ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੈ “ਸੋ ਮੋਕਸ਼
ਅਸੰਭਵ ਹੈ'' ਇਹ ਮਾਨਤਾ ਗਲਤ ਹੈ । 6) ਮੋਕਸ ਲਈ ਸਚਾ ਰਾਹ ਗਿਆਨ, ਦਰਸ਼ਨ, ਚਾਰਿੱਤਰ ਤੇ ਤੱਪ ਹੈ ।
ਮਿਥਿਆਤਵ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮਿਥਿਆਤਵ ਕਿ ਹੈ ਜੋ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਕਰਮ ਵਿਚ ਬੰਧਦਾ ਹੈ ।
੧੨੬
