________________
- i
6) ਅਸ਼ੁਚੀ ਭਾਵਨਾਨ ਪਰੇਕਸ਼ਾ : ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸੁੰਦਰ ਪਨ ਇਕ ਸਚਾਈ ਭਰੀ ਗੰਦਗੀ ਹੈ । ਹਰ ਸੋਹਣਾ ਸਰੀਰ ਬੁਢਾਪਾ ਆਉਣ ਤੇ ਵੇਖਣ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਹਰ ਅੰਗ ਗੰਦਗੀ ਰੋਗ ਨਾਲ ਭਰੇ ਪਏ ਹਨ । ਇਸ ਸਰੀਰ ਪ੍ਰਤੀ ਫੇਰ ਮੋਹ ਮਮਤਾ ਕਿਉਂ ਰਖੀ ਜਾਵੇ ? ਇਹ ਸਰੀਰ ਗੰਦਗੀ, ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਘਰ ਹੈ । 7) ਆਸ਼ਰਵਾਨੁ ਪਰਿਕਸ਼ਾ :—ਜੀਵ ਆਸ਼ਰਵ (ਕਰਮ ਆਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ) ਕਾਰਣ ਅਨਾਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਦੁਖ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਕਰਮਾ ਦਾ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਆਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨਾਂ ਕਰਮਾ ਦੇ ਦਰਵਾਜੇ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਬਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਨੁਪਰੇਕਸ਼ਾ ਦਾ ਹੈ ।
ਇਹੋ ਭਾਵ ਇਸ
8) ਸੰਵਰ ਅਨੁਪਰੋਕਸ਼ਾ : ਆਸ਼ਰਵਾ ਦਾ ਨਿਰੋਧ (ਰੋਕਨਾ) ਹੀ ਸੰਬਰ ਹੈ । ਮਿਖਿਆਤਵ ਅਵਿਰਤੀ, ਪ੍ਰਮਾਦ, ਕਸ਼ਾਏ ਅਤੇ ਯੋਗ (ਮਨ ਬਚਨ ਤੇ ਕਾਈਆ ਦਾ ਸੁਮੇਲ) ਦੀ ਆਸ਼ਰਵ (ਕਰਮ ਆਗਮਨ) ਦਾ ਪ੍ਰਮੁਖ ਕਾਰਣ ਹੈ । ਇਨਾਂ ਕਾਰਣਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ ਤਪ, ਸਮਿਤਿ, ਗੁਪਤੀ, ਚਰਿੱਤਰ ਨਾਲ ਧਰਮ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾਂ ਹੀ ਸੰਬਰ ਦਾ ਆਚਰਨ ਹੈ ।
9) ਨਿਰਜ਼ਰਾ ਨੁਪਰੇਕਸ਼ਾ :–ਕਰਮਾ ਦਾ ਕਿਸੇ ਪੱਖੋਂ ਖੁਰ ਜਾਣਾ ਨਿਰਜਰਾ ਹੈ । ਨਿਰਜਰਾ ਲਈ ਤੱਪ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ । ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ
ਹੈ ਸਮਝ ਕੇ ਚਿੰਤਨ ਕਰਨਾ ਹੀ ਰੂਪ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾਰੀ ਨਾਲ, ਹੌਂਸਲੇ ਨਾਲ, ਨਿਰਜਰਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
ਜਾਂ ਝੜ ਜਾਣਾ ਹੀ
ਨਿਰਜਰਾ ਦਾ ਸਵ
ਪਰੀਸ਼ੇ
ਨਿਰਜਰਾ ਭਾਵਨਾ ਹੈ । ਦੁਖਾਂ, ਕਸ਼ਟਾ, ਗਿਆਨ ਪੂਰਵ ਸਹਿਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੀ
10) ਲੋਕਨੁਪਰੇਕਸ਼ਾ :--ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਛੇ ਦਰਵ (ਧਰਮ ਆਦਿ) ਦਾ ਸਵਰੂਪ ਤੇ ਚਿੰਤਨ ਮਨਨ ਵਾਰ ੨ ਕਰਨਾ, ਜੜ੍ਹ ਤੇ ਚੇਤਨ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਸਵਰੂਪ ਨੂੰ ਜਾਨਣਾ ਲੋਕਾਂਨੂਪਰਕੇਸ਼ਾ ਹੈ ।
(1) ਬੋਧੀ ਦੁਰਲਤਭਾਵਨੁ ਪਰੇਕਸਾ :-ਅਨਾਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਫਸੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਬੋਧੀ (ਗਿਆਨ) ਬਹੁਤ ਹੀ ਮੁਸਕਲ ਹੈ ਸੁਧ ਬੋਧ ਹੀ ਮੋਕਸ਼ ਮਾਰਗ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ । ਸਮਿਕਤਵ ਦਾ ਸਵਰੂਪ ਅਤੇ ਸਮਿਅਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਆਤਮਾ ਦਾ ਗੁਣਗਾਨ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ।
12.
ਧਰਮ ਵਾਤਾਖਿਆਤ ਤਤਵਾਨ ਪਰਿਕਸ਼ਾ :-ਧਰਮ ਵਿਚ ਸਥਿਰ ਹੋਣ ਲਈ ਸ਼ੁੱਧ ਧਰਮ ਦਾ ਚਿੰਤਨ ਮਨਨ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਵੀਤਰਾਗੀ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਧਰਮ ਪਾ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਣਾ । ਇਸ ਧਰਮ ਦੀ ਆਤਮਾ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਸਾਧੂ ਦਾ 16ਵੇਂ ਗੁਣ ਦਾ ਭਾਗ 12 ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਮਾਵਾਂ (ਸਾਧਨਾ ਦੀਆਂ ਅਵਸਥਾਵਾਂ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਕਰਨ ਸੱਤ ਦਾ ਭਾਗ ਹਨ । ਇਹ ਪ੍ਰਤਿਮਾਵਾਂ ਸਮੁੱਚੀ ਆਤਮ
tt
