________________
35. ਦਰਵ
ਹੈ।
ਸੂਤਰ
(624)ਪਰਮ ਦਰਸ਼ੀ ਜਿਨਵਰਾਂ ਨੇ ਲੋਕ ਨੂੰ ਧਰਮ, ਅਧਰਮ, ਆਕਾਸ਼, ਕਾਲ, ਪੁਦਗਲ ਅਤੇ ਜੀਵ ਆਦਿ ਛੇ ਦਰਵਾਂ ਵਾਲਾ ਕਿਹਾ
ਸਮਣ ਸੂਤਰ
(625)ਆਕਾਸ਼, ਕਾਲ, ਪੁਦਗਲ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਅਧਰਮ ਦਰਵਾਂ ਵਿਚ ਜੀਵ ਵਾਲੇ ਗੁਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਅਜੀਵ ਦਰੱਵ ਹਨ। ਜੀਵ ਦਾ ਗੁਣ ਚੇਤੰਨਤਾ ਹੈ।
126
(626)ਆਕਾਸ਼, ਕਾਲ, ਜੀਵ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਅਧਰਮ ਦਰੱਵ ਅਮੂਰਤ (ਸ਼ਕਲ ਰਹਿਤ) ਹਨ। ਪੁਦਗਲ ਦਰੱਵ ਮੂਰਤ (ਸ਼ਕਲ ਵਾਲਾ) ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕੇਵਲ ਜੀਵ ਹੀ ਚੇਤਨਾ ਵਾਲਾ ਹੈ।
(627)ਜੀਵ ਅਤੇ ਪੁਦਗਲ ਕਾਇਆ ਇਹ ਦੋ ਦਰੱਵ ਕ੍ਰਿਆ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਦਰੱਵ ਕ੍ਰਿਆ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹਨ ਜੀਵ ਤੇ ਕ੍ਰਿਆ ਹੋਣ ਦਾ ਬਾਹਰਲਾ ਸਾਧਨ ਕਰਮ ਨੋਕਰਮ ਰੂਪੀ ਪੁਦਗਲ ਹੈ ਅਤੇ ਪੁਦਗਲ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕਾਲ ਦਰੱਵ ਹੈ।
(628)ਧਰਮ, ਅਧਰਮ ਅਤੇ ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਦਰਵ ਸੰਖਿਆ ਪੱਖੋਂ ਇਕ ਇਕ ਹਨ। ਵਿਵਹਾਰ ਪੱਖੋਂ ਕਾਲ, ਪੁਦਗਲ ਅਤੇ ਜੀਵ ਇਹ ਤਿੰਨ ਦਰਵ ਅਨੰਤ ਅਨੰਤ ਹਨ।
(629)ਧਰਮ ਅਤੇ ਅਧਰਮ ਵਿਚ ਦੋਹੇ ਹੀ ਦਰੱਵ ਲੋਕ ਵਿਚ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਆਕਾਸ਼ ਲੋਕ ਅਤੇ ਅਲੋਕ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। (ਵਿਵਹਾਰ ਪੱਖੋਂ) ‘ਕਾਲ' (ਸਮਾਂ) ਕੇਵਲ ਮਨੁੱਖ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਹੀ
