SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 67
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ਉਸ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਾਲੀ ਹੋਰ ਵਸਤੂ ਨਾਲ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨਾ ਤਦਾਕਾਰ ਹੈ। ਸਥਾਪਨਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਰਾਜੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਫੋਟੋ ਨੂੰ ਰਾਜੇਦਰ ਕੁਮਾਰ ਆਖਣਾ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰ ਸਥਾਪਨਾ ਉਹ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸਤਰੰਜ ਆਦਿ ਦੇ ਮੋਹਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੋੜੇ ਹਾਥੀ ਆਦਿ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਨਾ। 3. ਦਰਵ ਨਿਕਸ਼ੇਪ : ਭਾਵੀ ਜਾਂ ਭੂਤ ਪਰਿਆਏ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਨਾਉਂ ਤੋਂ ਪੁਕਾਰਨਾ: ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਰਾਜਾ ਆਖਣਾ ਜਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਜੱਜ ਨੂੰ ਜੱਜ ਆਖਣਾ। 4. ਭਾਵ ਨਿਰਸ਼ੇਪ : ਗੁਣ ਜਾਂ ਵਰਤਮਾਨ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਉਂ ਤੋਂ ਪੁਕਾਰਨਾ। ਜਿਵੇਂ ਰਾਜ ਸਿੰਘਾਸਨ ਤੇ ਬੈਠੇ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਰਾਜਾ ਆਖਣਾ। ਸਾਧਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਸਾਧਕ ਆਖਣਾ। ਤੱਤਵਵਾਦ : ਜੈਨ ਦਰਸ਼ਨ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਮੂਲ ਵਿੱਚ ਚੇਤਨ (ਜੀਵ) ਅਤੇ ਅਚੇਤਨ (ਅਜੀਵ) ਦੋ ਤੱਤਵਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇਹ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ ਕਿ ਚੇਤਨ ਤੋਂ ਅਚੇਤਨ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੋਈ ਜਾਂ ਅਚੇਤਨ ਤੋਂ ਚੇਤਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਦੋ ਤੱਤਵ ਅਨਾਦਿ (ਸ਼ੁਰੂ ਰਹਿਤ) ਹਨ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹਨ। ਵਿਸਥਾਰ ਪੱਖੋਂ ਦੋ ਤੱਤਵਾਂ ਨੂੰ ਨੌ ਤੱਤਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਗਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਤਤਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਰਨਣ ਹੈ : 1) ਜੀਵ, 2) ਅਜੀਵ, ੩) ਆਸ਼ਰਵ, 4) ਬੰਧ, 5) ਸੰਬਰ, 6) ਨਿਰਜਰਾ, 7) ਮੋਕਸ਼ ਆਗਮ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਤੱਤਵਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ 1) ਜੀਵ 2) ਅਜੀਵ 3) ਪੁੰਨ 4) ਪਾਪ 5) ਆਸ਼ਰਵ 6) ਬੰਧ 7) ਸੰਬਰ 8) ਨਿਰਜਰਾ 9) ਮੋਕਸ਼ !
SR No.009415
Book TitleJain Dharm Darshan Ek Jankari
Original Sutra AuthorN/A
AuthorPurushottam Jain, Ravindra Jain
PublisherPurshottam Jain, Ravindra Jain
Publication Year
Total Pages127
LanguagePunjabi
ClassificationBook_Other
File Size3 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy