________________ कथाबाह्य संदर्भ 'चंद्रगुप्त आणि नंद यांच्यामध्ये झालेले भयंकर युद्ध'– हे मुनिचंद्रांच्या कथेचे बलस्थान आहे. त्यांनी असा विचार केला असावा की, चंद्रगुप्त आणि पर्वतकाचे शौर्य आणि विजिगीषू वृत्ती आवर्जून सांगणे आवश्यक आहे. अन्यथा अन्य जैन कथांवरून चंद्रगुप्त हा केवळ चाणक्याच्या हातचे बाहुले वाटतो. उपकथानके रंगवीत असताना, मुनिचंद्र हे रत्नप्रभाप्रमाणे आपली स्वत:ची मते दुष्ट वृत्तीवर टीकाटिप्पणी करण्याचा मोह टाळता आलेला नाही. ते म्हणतात, बारनिरोहेण पलीविऊण गामो सबालवुड्डो सो / दड्डो दुवियडमइत्तणेण चाणक्कपावेण / / (पृ.१११ गा.८९) निशीथचूर्णीतील दुष्काळाच्या प्रसंगात जैन आचार्यांचे नाव 'सुस्थित' असे सांगतिले आहे. मुनिचंद्रांनी त्यांचे नाव 'संभूतविजय' असल्याचे म्हटले आहे. मुनिचंद्रांचा चाणक्य संभूतविजय आचार्यांना वचन देतो की, 'मी शासनपालक होऊन जैन प्रवचन आणि संघाची काळजी घेईन.' याचाच अर्थ असा की, चाणक्याचे जैनीकरण करण्यास मुनिचंद्रांची पसंती दिसते. चंद्रगुप्ताच्या पत्नीच्या गर्भाला जेव्हा धोका उत्पन्न होतो तेव्हा चाणक्य स्वतः तातडीने शल्यक्रिया करून, त्या भ्रूणास बाहेर काढतो. हाच तो राजा बिंदुसार. इतर कोणीही चित्रित न केलेले चाणक्याचे शल्यचिकित्सेतील कौशल्यही, मुनिचंद्रांनी रंगविले आहे. 'पंडितमरणाचा स्वीकार करण्याचा निर्णय घेण्याआधी चाणक्याने आपली संपत्ती पुत्र-पौत्र-प्रपौत्र आणि नातेवाईक यांच्यामध्ये वाटून दिली', असे मुनिचंद्र म्हणतात. चाणक्याच्या पुत्रपौत्रांचा हा उल्लेख, जैन अगर अजैन अशा कोणत्याही 171
