Dashvaikalika Sutram Part 01

SR No.: 009362
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1957
Total Pages: 725
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_dashvaikalik
File Size: 21 MB

Page 512

३७६
श्री
न्तर्गत पिण्डेपणाऽभिपीयते । पिण्टेपणा न पिण्डस्य समयभावया मसिद्धस्यान
पानस्येपणारूपा, तत्र पिण्डनं पिण्डः एक
"
पदार्थसमुदायः सद्विविध:द्रव्यविण्डो भागवण्डा, तत्र क्षुधाविघातकत्वेनावनादिरूपो द्रव्य पिण्डः कर्मविधातफत्वेन ज्ञानादिलक्षण: natana fear, anaस्तमात्र पिण्डस्वसंयमादिरूपः पवस्तभावपिण्डः, मकवानुपयोगित्वादुपेक्षितः। द्रव्य पिण्डो टि मशस्तमात्रपिण्डपरिपोषकस्तं विना तस्यासम्पाधत्वात् तथाहि ज्ञानाद्यात्मकमशस्तभावपिण्डस्याराधना शरीरस्थिस्यधीना, शरीरपरिस्थितिथाहारं त्रिना न यथावत्साधनायालम्, आहारादिक द्रव्यपिण्ड एवेति सिद्धं द्रव्यपिण्डस्य प्रशस्त भावपिण्डपरिपोषकत्वम् । तस्य च सायनकथन करते हैं । 'पिण्ड' शास्त्रीय भाषामें अन्न-पान नामसे प्रसिद्ध है, उसकी एणा करना 'पिण्डेपणा' है। एक स्थानपर बहुत पदार्थोंका समुदाय होना पिण्ड कहलाता है । पिण्ड दो प्रकारका है- (१) द्रव्यपिण्ड और (२) भावपिण्ड अशन आदिको द्रव्यपिण्ड कहते हैं, क्योंकि उससे क्षुधाका नाश होता है। ज्ञानादि प्रशस्त-भावपिण्ड है, क्योंकि वह कमका नाश करनेवाला है, अप्रशस्त-भावपिण्ड असंयमादिरूप है, उसका यहाँ अधिकार नहीं है।
द्रव्यपिण्ड, प्रशस्त - भावपिण्डका पोषक है, क्योंकि उसके बिना प्रशस्त-भावपिण्डकी प्राप्ति नहीं हो सकती, अर्थात् ज्ञानादिरूप प्रशस्त-भावपिण्डकी आराधना शरीरकी स्थिति के अधीन है, और शरीरकी स्थिति आंहारके बिना नहीं होसकती । आहार आदि द्रव्यपिण्ड ही है । इससे यह सिद्ध हुआ कि द्रव्यपिण्ड प्रशस्त भाव
-
પિ શબ્દ શાસ્ત્રીય-ભાષામાં અન્નપાનના નામે ઓળખાય છે, તેની એષણા કરવી એ પિંડયા કહેવાય છે. એક સ્થાન પર ઘણા પદાર્થોના સમુદાય હાવા शो ‘पिंड' आहेवाय छे, पिंड ने अभरनो होय छे, (१) द्रव्य-पिंड मने (२) लाषपिंड, मशन महिने द्रव्यपिंड हे छे. अरण तेथी सुधानो नाश थाय छे. જ્ઞાનાદિ એ પ્રશરત--ભાપિંડ છે, કારણ કે તે કર્મોને નાશ કરવાવાળું છે. અપ્રશસ્ત-ભાવપિંડ અસયાદિપ છે, એના અડી અધિકાર નથી.
દ્રષિડ એ પ્રશસ્ત-ભાવપિંડના પોષક છે, કારણ કે તેના વિના પ્રશસ્ત ભાર્વાષડની પ્રાપ્તિ થઈ શકતી નથી. અર્થાત્ જ્ઞાનાદિરૂપ પ્રશસ્તભાવપડની આરાધના શરીરની સ્થિતિને આધીન છે, અને શરીરની સ્થિતિ હાઈ શકતી નથી. આહારાદિ દ્રવ્યપિંઢજ છે તેથી એ સિદ્ધ થયુ કે દ્રવ્યપિંડ
આહાર વિના