________________
२३८
श्री दशका
,
लक्षणम्, तब पत्र महातेषु प्रत्येकं मत्रनीति समन्वय बोध्यः तथा न arrantन्यत्र व्याप्यानि सामान्यतां दण्डपरित्यागी व्यापकस्तस्य पत्रमात्रतरू पाशेषविशेपनित्यादती व्यापमन्परित्यागं व्याख्या विशेषदण्ड परित्यागलक्षणमात्रतान्यभिधत्ते तेषु प्राणातिपात विरमणात्मिकाया अहिसायाः मधानत्वम् इतरेषां सस्यक्षेत्रवर्ति-रति (वाइ ) तत्वरिपालनार्थतया तदङ्गत्वात् तथाचोक्तम् -
?
?
" अहिंसेफा मता मुख्या स्वर्गमोक्षसाधनी । अस्याः संरक्षणार्थं च, न्याय्यं सत्यादिपालनम् ॥ १ ॥ "
अन्यच-
लक्षण है । यह लक्षण पांचोंही महाव्रतोंमें पाया जाता है, अतः महाव्रत व्याप्य हैं और सामान्य- दण्डपरित्याग व्यापक है ।
व्यापकरूप सामान्य-दण्डपरित्यागका पूर्व सूत्रमें व्याख्यान किया है। अब विशेष - दण्डपरित्यागरूप पांच महाव्रतोंका व्याख्यान आरंभ करते हैं, उनमें प्राणातिपातविरमणरूप अहिंसा प्रधान है, जैसे धान्यकी रक्षा के लिए खेत के चारों ओर बाड़ होती है, उसी प्रकार अन्य महाव्रत अहिंसा रक्षक होने से अंग हैं ।
कहा भी है-
"स्वर्ग और मोक्षat fer करनेवाली एक अहिंसा ही मुख्य है इसकी रक्षा के लिए सत्यादि महाव्रतों का पालन करना उचित है | ॥१॥ और भी कहा है
wallig
લક્ષણુ છે, એ લક્ષણ પાંચ મહાવ્રતામાં મળી આવે છે, તેથી મહાવ્રત વ્યાપ્ય છે, અને સામાન્ય-દડપરિત્યાગ વ્યાપક છે.
વ્યાપકરૂપ-સામાન્ય–દડપરિત્યાગનું વ્યાખ્યાન પૂર્વસૂત્રમાં કહેલુ છે. હવે વિશેષ-દંડપરિત્યાગરૂપ પાંચ મહાત્રતાનું વ્યાખ્યાન શરૂ કરવામાં આવે છે, તેમાં પ્રાતિપાર્તાવરમણુરૂપ અહિંસા પ્રધાન છે. જેમ ધાન્યની રક્ષાને માટે ખેતરની ચારે બાજુએ વાડ ડાય છે, તેમ અન્ય મહાવ્રતે અહિંસાનાં રક્ષક હાવાને લીધે અગરૂપ છે. કહ્યું છે કે~~~
સ્વર્ગ અને મેાક્ષને સિદ્ધ કરવાવાળી એક અહિંસા જ મુખ્ય છે. તેની રક્ષાને માટે સદિ મહાવ્રતેનું પાલન કરવું ઉચિત છે. ” (૧)
पणी. उधु छे~~
