________________
अध्ययन ३ गा. ५ शय्यातरविचारः
१६७
भाण्डोपकरणस्थापन-प्रतिक्रमणाचरण-शयनानां त्रयाणां प्रत्येकं शय्यातरत्वे हेतुत्वम्, तेन प्रतिक्रमणाचरण - शयनाभ्यां भागपि भाण्डोपकरणस्थापनानन्तरं वसतिस्वामिनः शय्यातरत्वम् पूर्वगृहीतवसती स्थानसंकीर्णतायां सत्यां कियान् मुनिरन्यसाधुसकाशे स्वकीयभाण्डोपकरणानि निधाय अन्यस्मिन् समीपतरवर्त्तिन्युपाश्रये तत्स्वामिनि देशमादाय प्रतिक्रमणं कुर्वीत तदा तत्र भाण्डोपकरणस्थापनाभावेऽपि तदीयस्वामिनः शय्या तरत्वम् । अन्यत्र प्रतिक्रमणं कृत्वा स्थानसंकीर्णतायां सत्यां
(१) साधु वसति में भाण्डोपकरण रख देवे |
(२) प्रतिक्रमण करे, और (३) रात्रिमें शयन करे ।
(१) इन तीनोंमेंसे प्रत्येक क्रिया शय्यातर होने में कारण है। इसलिए प्रतिक्रमण और शयन करनेसे पहले भी भाण्डोपकरण रख देनेपर वसतिका स्वामी शय्यातर हो जाता है ।
(२) पहले जिस वसतिको ग्रहण कर लिया हो उसमें स्थानकी संकीर्णता होने पर कुछ साधु अपने भाण्डोपकरण अन्य साधुओंके समीप रखकर, पासके दूसरे उपाश्रयमें उसके स्वामीकी आज्ञा लेकर प्रतिक्रमण करें तो वहां भाण्डोपकरण न रखने पर भी जहां प्रतिक्रमण किया हो उस वसतिका स्वामी शय्यातर कहलाता है, इस वसतिका नहीं ।
(३) दूसरे स्थान में प्रतिक्रमण करके, स्थानकी संकीर्णता होने पर जहां
(१) साधु वसतिभां लांडेप४२] (पात्र वगेरे) राणे. (२) प्रतिभा उ. ने (3) रात्रे शयन रे.
(૧) આ ત્રણેમાંની પ્રત્યેક ક્રિયા શય્યાતર થવામાં કારણ છે, તેથી પ્રતિક્રમણ અને શયન પૂર્વે પણ ભાંડપકરણ રાખી દે તે વસતિના સ્વામી શય્યાતર થઈ
लय छे.
(૨) પહેલાં જે વસતિનું ગ્રહણ કરી લીધું હોય, તેમાં સ્થાનની સંકીણું તા (સૌંકડાશ) હાવાથી કાઇ સાધુ પોતાનાં ભાંડાપકરણુ ખીજા સાધુઓની સમીપે રાંખીને, પાસેના બીજા ઉપાશ્રયમાં તેના સ્વામીની આજ્ઞા લઈને પ્રતિક્રમણ કરે । ત્યાં ભાંડપકરણુ ન રાખવા છતાં પણ જ્યાં પ્રતિક્રમણ કર્યુ” હાય તે વસતિને સ્વામી શય્યાતર કહેવાય છે, આ વસતિને નહિ.
(૩) ખીન્ન સ્થાનમાં પ્રતિક્રમણ કરીને સ્થાનની સંકડાશને કારણે જ્યાં
