Page Text
________________
९०५
प्रियदाशनी टीका अ0 ३६ मनुजनिरूपणम् हिमवतः पूर्वापरमान्तयोश्चतसृषु विदिक प्रसृतकोटिपु त्रीणि त्रीणि योजनशतान्यवगाह्य तावान्त्येव योजनशतान्यायामविस्ताराभ्यां आदिमाश्चत्वारोऽन्तरद्वीपाः। ततोऽपि एकैकयोजनशतद्धयाऽवगाहनया योजनशतचतुष्टयायायामविस्तारा द्वितीयादयः सप्तमपर्यन्ताः। एवं हिमवति सप्तचतुष्कान्यन्तरद्वीपानां भवन्ति । तेषां च ऐशान्यादिक्रमात् पादक्षिण्येन प्रथमचतुष्कस्य-एकोरुक१, आभाषिको२, वैषाणिकः३, लालिकः४, इति नामानि। द्वितीयरय-हयक! १, गजकर्णो२, गोकर्णः३, शष्कुलीकर्णः४, तृतीयस्य-आदर्शसुखो१, मेपमुखोर, अहिमुखो३, भी अठाईस प्रकारके माने गये है।
अन्तर द्वीपोंकी अट्ठाईस संख्या इस प्रकार समझना चाहिये--
हिमवान पर्वतके पूर्व और पश्चिमकी विदिशाओं में फैली हुई चार कोटियोंमें तीनतीनसौ योजनकी दूरीपर तीनतीनसौ योजन लम्बे-चौडे चार अन्तरद्वीप हैं। इनको प्रथम चतुष्क कहते हैं। इसके बाद एक एक सौ योजनकी दूरी पर चार सौ योजन लम्बे-चौडे चार अन्तरद्वीप हैं। इनको द्वितीय चतुष्क कहते हैं। इसी प्रकार पूर्वपूर्वकी अपेक्षा बाद के प्रत्येक अन्तीप-चतुष्ककी दूरी और लम्बाईचोडाईमें एक एक सौ योजनकी वृद्धि करके तृतीय चतुष्कले लेकर लतम चतुष्क पर्यन्त पाँच चतुष्क भी समझना चाहिये । इस प्रकार हिमवान् पर्वत पर अन्तरद्वीपोंके सात चतुष्क होते हैं। इनमें प्रथम चतुष्को दक्षिण ऋषले ऐशानी आदि वि. दिशाओंमें रहे हुए चार अन्तरद्वीपोंके नाल इस प्रकार हैं-एकारूक १, आभाषिक २, वैषाणिक ३, लाङ्गुलिक ४, हैं। दूसरे चतुष्कके नाम-हयकर्ण १, गजकर्ण २, गोकर्ण ३, शष्कुलीकर्ण ४ हैं। तीसरेके नामઆવેલ છે, અંતરદ્વીપની અઠાવીસ પ્રકારની સંખ્યા આ પ્રમાણે સમજવી જોઈએ. હિમાવાન પર્વતની પૂર્વ તથા પશ્ચિમ વિદિશાઓમાં ફેલાયેલ ચાર કોટીઓમાં ત્રણસો ત્રણસો એજનથી છેટે છે. ત્રણ ત્રણસે જન લાંબા પિળા ચાર અંતરદ્વીપ છે તેને પૃથકચતુષ્ક કહે છે, તેના પછી એકેક સો ચજનના છેટે ચાર ચાર લાંબા પિળા આંતરદ્વીપ છે તેને દ્વિતીયચતુષ્ક કહે છે. આ પ્રમાણે પૂર્વ પૂર્વની અપેક્ષા બાદના પ્રત્યેક આંતરદ્વીપ ચતુષ્કથી દૂર અને લંબાઈ પહોળાઈમાં એક એકસ એજનની વૃદ્ધિ કરીને ત્રીજા ચેથાથી લઈને સાતમા ચતુષ્ક પર્યત પાંચ ચતુષ્કને સમજવા જોઈએ. આ પ્રમાણે હિમાવાન પર્વત પર અંતરદ્વીપોના સાત ચતુષ્ક છે. તેમાં પ્રથમ ચતુષ્કમાં દક્ષિણ કમથી ઈશાન આદિ વિદિશાઓમાં રહેલા ચાર અંતરદ્વીપના નામ मा प्रमाणे छे. १३४ १. सामाबि २. वैषणुि 3. Giगुलि ४. छे. બીજા ચતુષ્કનાં નામ-હયકર્ણ ૧. ગજકર્ણ ૨, ગેકર્ણ ૩. શકુલિકર્ણ ૪. છે. उ०-११४
| SR No. | 009355 |
| Book Title | Uttaradhyayan Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1960 |
| Total Pages | 1039 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 75 MB |