________________
८५०
उत्तराध्ययनसूत्रे
तु कायस्थितिः-असंख्येयकालमुत्कृष्टा, अन्तर्मुहूर्तकालं जघन्या ॥ १०४ ॥ पनकजीवानाम् = उपलक्षणत्वात् सामान्यवनस्पतीनामित्यर्थः । शेषं स्रुगमम् ।
इह हि कश्चिद् वनस्पतिभ्यो निर्गत्य पृथिव्यादिषु भ्रान्त्वा भूयस्तत्रासंख्यकालादेवोत्पद्यते । वनस्पतिं विना सर्वेषामपि काय स्थितेरसंख्येयत्वात् । अतएव - उत्कृष्टमप्यन्तरमसंख्यकालमानमेवोक्तम् ॥ १०५ ॥
मूलम् - ऐएसिं वण्णओ चेव, गंधेओ रसफीसओ । संठाणदेसओ दावि, विहाणाई सहस्सेसो ॥ १०६ ॥
छाया - एतेषां वर्णतश्चैव, गंधतो रसस्पर्शतः ।
संस्थान देशो वाsपि विधानानि सहस्रशः ॥ १०६ ॥
म प्रमाण है । तथा जघन्यरूपसे अन्तर्मुहूर्त प्रमाण ही है। सूक्ष्म निगोद जीवोंकी तो कायस्थिति असंख्यातकाल उत्कृष्ट है तथा अन्तर्मुहूर्त जघन्य है । इस प्रकार पनक जीवोंकी उपलक्षणसे सामान्य वनस्पति traint यह स्थिति कही गई है । पनक (फूलण) जीवोंका उपलक्षणसे सामान्यवनस्पति जीवोंका अन्तरकाल उत्कृष्ट असंख्यात कालका है। तात्पर्य यह है कि कोई जीव वनस्पतिकायले निकलकर और पृथिवी आदि कायों में भ्रमण कर पुनः वहां उत्पन्न हो तो वह असंख्यातकाल निकल जाने पर ही उत्पन्न होगा । इसलिये अन्तर असंख्यातकाल प्रमाण कहा गया है । वनस्पतिकाय सिवाय समस्त पृथिवी आदि कार्योंकी कायस्थिति असंख्यात कालकी है । अतः अन्तर कालका प्रमाण भी इतना ही कहा गया है ॥ १०१-१०५ ॥
રૂપથી અંતમુહૂત પ્રમાણુ જ છે સૂક્ષ્મ નિગેાદ જીવાની તે કાયસ્થિતિ અસ ખ્યાત કાળ ઉત્કૃષ્ટ છે. તથા અન્તમુત જધન્ય છે. આ પ્રમાળ પનક જીવાની ઉપલક્ષણથી સામાન્ય જીવાની આ સ્થિતિ બતાવેલ છે. પનક જીવેાના ઉપલક્ષણથી સામાન્ય વનસ્પતિ જીવાના અતર્કાળ ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત કાળના છે. તાત્પર્ય એ છે કે, કોઈ જીવ વનસ્પતિકાયથી નીકળીને અને પૃથવી દિ કાચામાં ભ્રમણ કરીને ફરીથી ત્યાં ઉત્પન્ન થાય તે તે અસ ખ્યાતકાળ નિકળી જાય તા પણ ઉત્પન્ન થશે. આ કારણે અંતર અસંખ્યાતકાળ પ્રમાણુ ખતાવેલ છે. વનસ્પતિકાય સિવાય સમસ્ત પૃથવી આદિ કાર્યાની કાયસ્થિતિ અસ ખ્યાત अजनी छे, मेथी अन्तर्भजनु प्रमाण भेटतु तावेस छे ।। १०१-१०५ ॥
