Page Text
________________
२५६
उत्तराध्ययन सूत्रे नास्वाध्यायः । यदि तन्मृतकं नीयमानं संयतानामुपाश्रयस्य पुरतो हस्तशताभ्यन्तरेण नीयते ततो यावद्धस्तशतं व्यतिक्रम्यते तावत् स्वाध्यायो न क्रियते । 'हस्तशतं व्युत्क्रान्ते तु स्वाध्यायः क्रियते । इति पञ्चविधं परसमुत्थमस्वाध्यायिकम् । अथाऽऽत्मसमुत्थमस्वाध्यायिकमुच्यते - आत्मन, - शरीरात् समुत्थम् । आत्मसत्थम् । तदेकविधं भवति, द्विविधं वा । तत्र यद् एकविधम्- अर्शो भगन्दरादिविपर्य, तत् श्रमणानां भवति । श्रमणीनां तु द्विविधं भवति - अर्शो भगन्दरादिसमुत्थम्, ऋतुसंभवं च । तत्रार्शो भगन्दररोगिणो मुनेः पार्श्वे वाचना विधिं प्रदर्शयति
aणे वा भगन्दरे वा परिगलति सति श्रमणो वहिर्गत्वा विकृतरुधिरं 'रस्सी' 'पीप' इति प्रसिद्धं प्रक्षाल्य अष्टपुटेन वस्त्रेण व्रणं वध्नाति तदा तत्समीपेऽन्यो वाचयति ।
1
मरने पर अस्वाध्याय नहीं है । यदि मृतक, साधुओंके उपाश्रयके आगे से 1. सौ हाथ के भीतर २ से ले जाया जाता है तो जबतक वह सौ हाथ पार नहीं कर लेता है तबतक स्वाध्याय नहीं करना चाहिये । सौ हाथ से बाहर निकल जाने पर स्वाध्याय करनेमें बाधा नहीं है । यहां पांच प्रकारका परसमुत्थ अस्वाध्याय हुवा |
आत्मसमुत्थ अस्वाध्याथिक इस प्रकार है - जो शरीर से समुत्य होता है वह आत्मसमुत्थ है, यह एक विध तथा द्विविध होता है | एकविध संयतों के होता है. द्विविध साध्वियों होता है । एकविध अर्श- बबासीरभगन्दर आदि विषयवाला है तथा द्विविध अभगन्दर आदि विषयवाला तथा मासिक धर्मविषयवाला है । अर्थात् ऐसी स्थिति में जब कि बवासीर हो अथवा मासिक धर्म हो रहा हो स्वाध्याय नहीं किया जाता है। अब अर्श वौर भगंदरवाले मुनिके पास अस्वाध्यायकी विधि कहते हैं - નથી થતા. જો મડદાને સાધુઓના ઉપાશ્રયની આગળથી સેા હાથની અંદર અંદરથી લઈ જવામાં આવે છે તે જ્યાં સુધી તે સે। હાથ છેટે નથી નીકળી જતા ત્યાં સુધી સ્વાધ્યાય ન કરવા જોઈએ. સા હાથ છેટે નીકળી જવા પછી સ્વાધ્યાય કરવામાં કાઈ બાધા નથી અહી પાંચ પ્રકારના પરસમુર્ત્ય અસ્વાધ્યાય થયા. આત્મસમ્રુત્ય અસ્વાધ્યાયિક આ પ્રમાણે છે-જે શરીરથી સમ્રુત્ય થાય છે તે આત્મસમ્રુત્ય છે તે એક વિધ તથા એ વિધ હોય છે. એક વિધ સયતાને हाय है. मेविध साध्वीयाने होय छे मे विध- अर्श-मवासीर - भगन्दर આદિ વિષયવાળા છે તથા એ વિધ અશ-ભગર આદિ વિષયવાળા તથા માસિક ધર્મ વિષયવાળા છે અર્થાત એવી સ્થિતિમાં જ્યારે ખાવાસીર હાય અથવા માસિક ધર્મ હાય તે સ્વાધ્યાય કરવામાં આવતા નથી.
હવે અર્શી અને ભગન્દરવાળા મુનિ પસે અસ્વાધ્યાયની વિધિ કહે છે
| SR No. | 009355 |
| Book Title | Uttaradhyayan Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1960 |
| Total Pages | 1039 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 75 MB |