________________
२७८
उत्तराध्ययनसूत्र कुर्वन् , विविध रूपेंदेवदानपान, क्षोभयन् मार्टमानाऽपरिमिततिः विष्णुमुनि उत्ता पर्वत इस उत्तुद्री गभूर । ततो निग्विलनगनये शक्तिमान् शिणुनिः प्रथमचरण चूलहेमपाते द्वितीय जम्मू जीपम्य जगत्युपरिस्थायिहान गाय चरणस्याफ्नाय नमुचि पृउति-नमुने ब्रूहि वराऽस्ति तर नतीय स्थान, यत्र चरण पुन, न्यापयि प्यामि । ततः प्रतिशरीर विष्णुमुनि पिलोय माता भगन कम्पितगात्रो नमुचिरा कन्दन् वदति-मुने । मम शिरसि चरण निहि। नहानोमेर महापमचक्रवती मान्न:-पुरेशातत्तान्त' गजातहाफलम्तर समागत्य भूमित गनिसन्मालिस्त मणम्यैरमनवीत-महात्मन् । आममनिणाऽनेन मुनीनामाशाउना कना, स्वपरसन्ता के समान नक्षत्रक को दूर कर दिया। अपने विविधरूपों द्वारा देव एव दानयों को क्षुभित कर दिया । इतनी प्रवल विशिष्टशक्ति का संचय उनके उम शरीर में हो गया। इस तरह समस्त जगत को विजित करने में शक्तिसपन्न बने हुए उन विष्णुकुमार मुनिराजने तीन पेर जमीन को नापना जन प्रारभ किया तो प्रथम चरण चूलहेच पर्वत पर
और द्वितीय चरण जम्दीप की जगती पर रख रक अतृतीय स्थान ऐसा नही बचा कि जिसमें तृतीय चरण रग्वा जा सके । तय तृतीय चरण रखने के लिये उन्होंने नमुचि से पूछा-कहो हे-नमुचि ! यतलाओ यह सृतीय चरण अय कहा रखा जावे। पूछते ही वह हका यका सा हो गया और सहसा बोल उठा हे मुने! मेरे मस्तक पर तृतीय चरण आप रखें। इस प्रकार वह कल ही रहा था कि इसी समय महापा चक्रवर्ती अन्तःपुर से सर वृत्तात जानकर वहापर आ पहूँचे । उन्होंने बडा ही विनय के साथ मुनिराज के चरणों मे नमस्कार किया और પડવા લાગ્યા, નક્ષત્ર ચક્રોને આબળાની માફક દર કરી દીધા અને પિતાના વિવિ8 રૂપ દ્વારા દેવ દાનાને મુભિત કરી દીધા આ પ્રકારની પ્રબળ વિશિષ્ટ શક્તિને સ ચય તેમના શરીરમાં થર્ડ ગયે આ પ્રમાણે સમસ્ત જગતને વિજય કરવામાં શક્તિ સ પન્ન બનેલ આ વિષ્ણુકુમાર મુનિરાજે ત્રણ પગલામાં જમીનને માપવાને જ્યારે પ્રારંભ કર્યો ત્યારે તેના બે ચરણમાં જ પૂર્વ સમુદ્ર અને અપૂર્વ સમુદ્ર સમાઈ ગયા હવે ત્રીજું સ્થાન એવું રહ્યું નહીં કે, જ્યાં ત્રીજુ પગલુ રાખી શકે ત્યારે ત્રીજુ પગલુ મુકવા માટે નમુચિને કહ્યું કે, હે નમુચિ' હવે બતાવે કે ત્રીજી પગલુ કયા રાખું ? પૂછતાજ નમૂચિ આકુળવ્યાકુળ બની છે અને કહ્યું કે, હિ મુનિ ! મારા મસ્તક ઉપર ત્રીજો પગ આપ રાખે આ પ્રમાણે તે કહી રહ્યા હતા ત્યારે એ સમયે મહાપમ ચકત અ તપુરમાં આ સઘળે વૃત્તાન સાભળીને ત્યાં આવી પહેચ્છા તેઓએ ખૂબ વિનયથી મુનિરાજના ચરણમાં વદન કરીને કહ્યું,