________________
७६२
___ अत्रास्त्येव कथानकम्-भासीवादेशे मणिपुरे प्रचुरधनान्यादिसप. चितोऽतिविनीतः सुदर्शननाममा अष्ठिमुवः। तस्यामीन् पाणवम्पिया मालक लाचतुराऽनवयसद्रियुक्ता चद्रकलानाम्नी मार्या । तामेकदा कार्यान्तरसलानाथ मोह स्तुपे ! सौधमध्यात् शिला पुामानय । पचनमाकये सा प्रार-माता! महाभारोऽय शिलापुनमः, नाह त समानेतु शक्का । अस्मिन्ने समये इतोऽपि समागतः परन्यानुपलक्षितः अप्ठिमुनः पल्याचनमाकर्ण्य समचिन्तयत्-अहो! चित्रके जीव मुनिराजने चक्ररतींको समझाया कि तुम इनको किस रूपमें अच्छा समझकर मुझे ग्रहण करने के लिये कह रहे रो।
इस पर एक कथानक इस प्रकार है
अंगदेश में मणिपुर नगरमें धनधान्यादिसे समन्वित तथा अत्यंत अति विनीत सुदर्शन नामका एक अष्ठिपुत्र रहता था। सुदर्शनकी पत्नीका नाम चद्रकला था, यह जैसा नाम था वैसी ही गुण सपन्ना थी। सुदर्शनको यह अपने प्राणोंसे भी अधिक प्यारी थी। चद्रकला भी सकलकलाओंमे बडी चतुर थी। इसका प्रत्येक शारीरिक अवयव सौन्दर्य एव लावण्यसे भरपूर था। एक समय की बात है कि चद्रकलासे उसकी सासने जो कि उस समय किसी दूसरे काम करने में लगी हुई थी कहा बहू ! मकानके भीतरसे शिलापुत्रकको ले आ। चद्रकलाने सासके बचन सुनकर कहा-माताजी! शिलापत्रकका वजन तो बहुत है इसलिये वह अकेली मुझसे नही उठ सकता है। जब चन्द्रकला इस प्रकार कह रही थी कि इसी समय कहींसे उसका पति भी आ गया जिसका आना જાવ્યું કે, તમે એને કઈ રીતે સારા સમજીને મને અગીકાર કરવાનું કહી રહ્યા છે? આના ઉપર એક કથા આ પ્રમાણે છે
અગદેશમા મણીપુર નગરમાં ધનધાન્યાદિકથી પરિપૂર્ણ તથા ખૂબજ વિનીત એવા સુદર્શન નામે શેઠને એક પુત્ર રહેતું હતું સુદર્શનની પત્નીનું નામ ચદ્રકલા હતુ એ જેવું નામ હતુ તેવી જ ગુણસ પન્ન હતી કળાઓમાં ખૂબજ ચતુર હતી એના શરીરના પ્રત્યેક અવયવ સૌદર્ય અને લાવણ્યથી ભરપૂર હતા એક સમયની વાત છે કે, ચદ્રકલાને તેની સાસુએ કે જે એ વખતે બીજા કેઈકામમાં ગુથાયેલ હતી તેણે કહ્યું, વહુ મકાનની અંદરથી શિલાપત્રકને લઈ આવો ચદ્રકળાએ સાસુના વચન સાંભળીને કહ્યું કે, માતાજી! શિલાપત્રકનું વજન તે ઘણુ છે આથી તે મારા એકલાથી ઉપડી શકે તેમ નથી જયારે ચકકળા આ પ્રમાણે કહી રહી હતી કે, એજ સમયે તેને પતિ કયાકથી ચા
