________________
सुन्दरबोधिनी टीका अ. १ चेटककूणिकयोः दूतद्वारा संवादः १४९ सेचनकं गन्धहस्तिनम् अष्टादशवक्रं च हारं कूणिकाय राज्ञे प्रत्यर्पयामि, वैहल्ल्यं च कुमारं प्रैपयामि । तं दूतं सत्करोति सम्मानयति प्रतिविसर्जयति ।
ततः खलु स दूतः चेटकेन राज्ञा प्रतिविसर्जितः सन् यत्रैव चतुर्घण्टः अश्वस्थस्तत्रैवोपागच्छति, उपागत्य चतुर्घण्टमश्वरथं दूरोहति, दूरुह्य वैशाली नगरी मध्यंमध्येन निर्गच्छति, निर्गत्य शुभवसतिमातराशैर्यावद् वर्धयित्वा एवमवादीत-एवं खलु स्वामिन् ! चेटको राजा आज्ञापयति-यथैव खलु कूणिको राजा श्रेणिकस्य राज्ञः पुत्रः, चेल्लनाया देव्या आत्मजः मम नप्तकः, तदेव भणितव्यं यावद् वैहल्ल्यं च कुमारं प्रेषयामि । तन्न ददाति खलु स्वामिन् !
श्रेणिक राजाने अपनी जीवितावस्थामें ही कुमार वैहल्यको सेचनक गंधहाथी और अढारह लडीवाला हार दिया था। तो भी यदि राजा कूणिक हाथी और हार लेना चाहता है तो उसे चाहिए कि वह भी चैहल्यकुमारको राज्य राष्ट्र और जनपदका आधा भाग देदे। ऐसा होनेपर मैं हाथी और हारके साथ कुमार वैहल्ल्यको भेज सकता हैं। इस प्रकार कहनेके बाद राजा चेटकने उस दूतका आदर सत्कारकर उसे विसर्जित (विदा) किया। चेटक राजासे विसर्जित वह दूत जहॉपर चार घण्टावाला रथ था वहा आया, आकर उस रथपर चढा और वैशाली नगरीके मध्यसे निकला । निकलकर अच्छी २ वस्तियों में विश्राम तथा प्रातःकालिक भोजन करता हुवा सुख-शांतिपूर्वक चम्पानगरीमें पहुँचा । पहुँचकर राजा कूणिकके पास जा हाथ जोड जय-विजय शब्दके साथ राजाको बधाकर इस प्रकार बोला:
શ્રેણુક રાજાએ પિતાની જીવિત અવસ્થામાં જ કુમાર વિડત્યને સેચનક ગધ હાથી તથા અઢાર સરને હાર દીધું હતું છતા પણ જે રાજા કૃણિક હાથી તથા હાર લેવા ચાહતા હોય તે તેણે પણ હલ્ય કુમારને રાજ્ય રાષ્ટ્ર અને જનપદમાં અરધે ભાગ દેવે જોઈએ. અને એમ થાય તે હું હાથી તથા હારની સાથે કુમાર વૈદ્યને મોકલી શકું છું આ પ્રકારે કહ્યા પછી રાજા ચેટકે તે દૂતને આદાર સત્કાર કરી તેને વિદાય આપી ચેટક રાજા પાસેથી વિદાય લઈ તે દૂત જ્યાં ચાર ઘટવાળ રથ હતું ત્યા આવે આવીને તે રથ ઉપર ચડીને વૈશાલી નગરીની મધ્યમાં થઈને નીકળે સારી સારી વસ્તીમાં વિશ્રામ તથા સવારનું ભજન કરતા થકે સુખ શાંતિપૂર્વક ચંપાનગરીમાં પહેર્યો પછી રાજા કૃણિક પાસે જઈ પહોંચી હાથ જોડી જય વિજય શબ્દની સાથે રાજા કુણિકને વધાવીને આ પ્રકારે કહ્યું –
