Nandisutram

SR No.: 009350
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1958
Total Pages: 940
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_nandisutra
File Size: 58 MB

Page 889

७९९
बामचन्द्रिका टीका-वृषमहरणादिष्टान्तः ___ तथा द्वितीयोऽश्वस्वामी शब्दितः। राजकुमारो वदति-तवाश्वं दापयिष्यामः, किं तु स्वया स्वजिहां छित्वाऽग्मै दातव्या, यदा हि त्वया भाषितम्-'एनमश्व दण्डेन ताडयित्वा परावर्तय ' इति, तदाऽनेन दण्डेनाहतस्तवाश्वः । प्रथमोदोषस्तव जिताया एव, अतोऽय निर्दोषः २।
तथा नटान प्रत्याह-पश्य, अस्य पाच किमपि नास्ति, किं दापयामः, घर पर छोड दिया। यदि तुम उन्हें नहीं देखते तो यह उस समय घर नहीं जाता। अतः इस में इसका दोष नहीं है, तुम्हारी आंखों का दोष है। अतः उस की सजा तम्हारी आंखों को भुगतना चाहिये, न कि इसको। तुमने क्यों नहीं अपने बैलों को संभाला। इस तरह यह निर्दोष प्रमाणित कर दिया गया।
यह हुआ बैलों का हरण का दृष्टान्त ॥१॥ अव अश्व के स्वामी से बलाकर गजकुमार ने कहा-मैं तम्हारा घोडा इससे दिलवा दंगा, पर तुम्हें इस के लिये अपनी जीभ काटकर देनी होगी। कारण-जिस समय तम ने ऐसा कहा था कि "इस घोडे को मारो और रोको" तभी तो इसने तुम्हारे घोडे को डडे से आहत किया। इसलिये सर्व प्रथम यह अपराध तुम्हारी जिह्वा का ही है, इसका नहीं, यह तो निरपराध है॥
॥यह हुआ घोडे के मरण का दृष्टान्त ॥२॥ ..अब नटों की बारी आई। जब राजकुमार ने नटों से कहा-देखो भाईयो। इस के पास तो ऐसी कोई चीज है नहीं जो तुम्हें दिलवा दी ત્યાં છુટા ક્યા ત્યારથી જ તે તમારા ઋણથી મુક્ત થઈ ગયો ગણાય. જે તમે તે બળદે જોયા ન હોત તો તે, તે સમયે ઘેર ગયો ન હોત. તેથી તેમાં તેને દોષ નથી, દેષ તમારી આંખે જ છે. તે તેની સજા તમારી આંખેએ ભેગવવી જોઈએ. તેણે નહીં. તમે તમારા બળદની સંભાળ કેમ ન લીધી ?” આ રીતે તેને નિર્દોષ સાબિત કરવામાં આવ્યો.
આ બળદેના અપહરણનું દષ્ટાંત થયું (૧) હવે અશ્વના માલિકને બોલાવીને રાજકુમારે કહ્યું, “હું આ માણસ પાસેથી તમને ઘેડે અપાવીશ, પણ તે માટે તમારે તમારી જીભ કાપીને આપવી પડશે, કારણ કે જ્યારે તમે એવું કહ્યું કે
આ ઘેડાને મારે અને રેકે” ત્યારે આ માણસે તમારા ઘોડાને ઠંડે માર્યો, તે તેમાં અપરાધ તમારી જીભનેજ છે, આ માણસને નથી, તે તો નિર્દોષ छ. २मा घोडाना भरपर्नु दृष्टांत थयु (२).
હવે નટલેકેને વારો આવ્યો. રાજકુમારે નટને કહ્યું, “જુવે ભાઈએ આ માણસની પાસે એવી કઈ ચીજ નથી કે જે તમને અપાવી