________________
७२६
नन्दी सूत्रे
अधिका वा भवेयुस्तर्हि दण्डनीयो भविष्यसि । सचिवेनोक्तम् -- यदि कदाचिदेभ्यः काकेभ्यो न्यून संख्यका भवेयुस्तदा केचित् प्राघुणिकतया ग्रामान्तरं गता इत्यवसेयम् । यद्यधिक संख्यका भवेयुस्तदा प्राघुणिका इहा गता इत्यवगन्तव्यम् । एवं मन्त्रिवचनं श्रुत्वा राजा तुष्टो जातः ।
॥ इति सप्तमः काकदृष्टान्तः ॥ ७ ॥
अथाष्टम उच्चारदृष्टान्तः
उच्चारो मलः । क्वचिन्नगरे कश्चिद् ब्राह्मण आसीत् । एकदा स ब्राह्मणः स्वभार्यया सह देशान्तरं गच्छति । तस्य पथि कश्चिद् धूर्तो मिलितः । स धूर्तो ब्राह्मकहा कि यदि यह बात ठीक नहीं निकली तो बोलो क्या दण्ड दोगे। मंत्री ने सुनते ही जवाब दिया महाराज । दण्ड की क्या बात है - वे तो इतने ही हैं, परन्तु मेरी संख्या से उनकी संख्या यदि कदाचित् कुछ बढ जांय तो समझ लेना चाहिये कि बाहर से कुछ कौवे इन कौवों के यहां पाहुनचारी करने के लिये आये हुए हैं । यदि कदाचित् घट जाय तो यह समझ लेना चाहिये कि इनमें से कुछ कौवे दुसरे गाँव पाहुनचारी के लिये गये हुए हैं। इस प्रकार मंत्र के वचन सुनकर राजा बहुत ही प्रसन्न हुआ ॥ ७ ॥
॥ यह सातवां काकदृष्टान्त हुआ ॥ ७ ॥ आठवां उच्चारदृष्टान्त
किसी एक नगर में कोई एक ब्राह्मण रहता था। एक दिन की बात है कि वह अपनी पत्नी के साथ देशान्तर चला। चलते २ उसको
ભરશે ?” તે સાંભળતા જ મંત્રીએ જવાખ આપ્યું “ મહારાજ ! દંડની વાત જ કયાં છે ? મે કહ્યા તેટલા જ તે તે છે, પણ છતાં મેં કહેલ સંખ્યા કરતાં તેમની સંખ્યા કદાચ વધારે થાય તે એમ સમજવુ` કે બહારથી કેટલાક કાગડા આ કાગડાઓને ત્યાં મહેમાન તરીકે આવ્યા છે, અને કદાચ તે સંખ્યા ઓછી થાય તે તેમ સમજી લેવું પડે કે તેમનામાંથી કેટલાક કાગડા ખીજે ગામ મહેમાન થઈને ગયા છે.” મત્રીનાં આ પ્રકારના વચન સાભળીને રાજા ઘણા ખુશી થા.
!! આ સાતમુ કાકદૃષ્ટાંત સમાસ । ૭ । આઠમું ઉચ્ચારદૃષ્ટાંત——
કોઇ એક નગરમાં કાઈ એક બ્રાહ્મણ રહેતા હતા. એક દિવસ તે પેાતાની પત્નીની સાથે ખીજે દેશ જવા નીકળ્યા. ચાલતાં ચાલતાં માર્ગમાં
