________________
मन्दीस्त्रे ६७२ ___आसीत् कश्चिदुज्जयिनी नगर्याः समीपे नटानां ग्रामः । तत्र भरतो नाम नटः प्रतिवसति । तस्य भार्या मृता । रोहक नामकस्तत्पुत्रः आसीत् । __अथ भार्यायां मृतायां भरतेन द्वितीया भार्यांकृता । साच रोहकं प्रति सम्यग् न वर्तते, ततो रोहकेणोक्तम्-मातर्मया सह सम्यगू न वर्तसे, तदेतस्य फलं ज्ञास्यसि । ततस्तया कथितम्-अरे रोहक ! किं करिष्यसि ? । रोहकोऽब्रवी-एवं करिष्यामि यथा मञ्चरणोपरि पतिष्यसि ।। शित किये जाते हैं-उनमें " भरतशिला" यह प्रथम दृष्टान्त इस प्रकार है
उज्जयिनी नगरी के पास एक नटों का गांव था। उसमें " भरत" इस नाम का नट रहता था। उसकी पत्नी भर चुकी थी। उससे उसको एक पुत्र प्राप्त हुआ था, जिसका नाम रोहक था। पत्नी विना घर का काम चलना बड़ा कठिन है ऐसा समझ कर उसने अपना दूसरा विवाह कर लिया। सौतेली माता होने के कारण उसका व्यवहार रोहक के साथ ठीक नहीं बैठता था। एक दिन सौतेली माताके दुर्व्यवहार से अप्रसन्न होकर रोहक ने उससे कहा-हे माता! ध्यान रखना, यदि तुम मेरे साथ ठीक २ व्यवहार नहीं करोगी, तो इसका फल एक न एक दिन तुम्हें भोगना ही पडेगा ।रोहक की इस बात को सुनकर सौतेली माता को क्रोध चढ़ गया। वह बोली-अरे रोहक ! तू मेरा क्या करेगा? रोहकने कहा क्या करेगा? वह करूँगा जिसले तू मेरे चरणों में पडेगी। छ. तेममा “ भरतशिला " 20 पडा हटांत २॥ प्रमाणे छ
___Garrयिनी नाश पासे नहानु मे ॥म उत. तमा “" નામને નટ રહેતું હતું. તેની પત્ની મરી ગઈ હતી. તેનાથી તેને એક પુત્રની પ્રાપ્તિ થઈ હતી, જેનું નામ રેહક હતું. પત્ની વિના ઘરનું કામ ચાલવું ઘણું મુશ્કેલ છે એમ માનીને તેણે પિતાને બીજે વિવાહ કર્યો. અપરમાત હોવાને કારણે હકની સાથે તેનું વર્તન બરાબર હતું નહીં. એક દિવસ અપરમતા ના દુર્વ્યવહારથી નાખુશ થઈને રોહકે તેને કહ્યું—“હે માતા ! ધ્યાન રાખો જે તમે મારી સાથે યોગ્ય વર્તન નહીં રાખે તો તેનું ફળ તમારે કોઈ દિવસે જરૂર ભેગવવું પડશે ” રેહકની આ વાત સાંભળીને અપરમાતાને ઘણે ક્રોધ थया. ते माती,-"अरे शह! तु' भने शुरी शीश?" रोड ४घु-“Y કરીશ? એવું કરીશ કે જેથી તું મારે પગે પડીશ.”
