Page Text
________________
ફેરરે
'नन्दी सूत्रे
तमेव शब्दं यदा स्वरूपेण जानाति, न त्वनुमानेन, तदा अनिश्रितावग्रहः ७ । यदा तु अनुमानेन जानाति, तदा निश्रितावग्रहः ८ । यदा - असंदिग्धं - निःसंदेहं गृहह्णाति, तदा - असंदिग्धावग्रहः ९ । यदा तु संदिग्धमवगृह्णाति तदा संदिग्धावग्रहः१० । सर्वदैव बह्वादिरूपेणावगृह्णतो ध्रुवावग्रहः १९ । कदाचिदेव तु वह्नादिरूपेणावगृहूणतोऽध्रुवावग्रह १२ इति ॥ सू० ३५ ॥
विषय आदि सब बाह्य सामग्री बराबर होने पर भी केवल क्षयोपशम की पटुताके कारण एक मनुष्य उस विषयका ज्ञान जल्दी कर लेता है। और क्षयोपशमकी मन्दता के कारण दूसरा मनुष्य देर से करता है ५-६ । शब्द स्वरूपसे शब्दको जानना, अनुमानसे नहीं, इसका नाम अनिश्रितावग्रह है ७ | अनुमानसे शब्दको जानना इसका नाम निश्रितावग्रह है ८ | संदेहरहित हो कर शब्दको जानना असंदिग्धावग्रह है ९ । संदेहयुक्त शब्दका ज्ञान होना इसका नाम संदिग्धावग्रह है १० । सदा बहु आदि रूपसे शब्दका जानना ध्रुवाग्रह ११, और कभी २ जानना अध्रुवावग्रह है १२ । असंदिग्धावग्रहका तात्पर्य इस प्रकार है - जैसे
यह शब्द मनुष्यका ही अन्यका नहीं ' । संदिग्धावग्रहमें इस प्रकार ज्ञान होगा कि 'यह शब्द मनुष्यका है अथवा और किसीका है ' । ध्रुवका तात्पर्य अवश्यंभावी और अध्रुवका तात्पर्य कदाचित् भावी है | सू० ३५ ॥
એવુ' જોવામાં આવે છે કે ઇન્દ્રિય વિષય આદિ સઘળી ખાદ્ય સામગ્રી ખરાખર હોવા છતાં પણ ફક્ત ક્ષયાપશમની પટુતાને કારણે એક માણસ તે વિષયનું જ્ઞાન જલ્દી પ્રાપ્ત કરી લે છે, અને ક્ષયાપશમની મન્ત્રતાને કારણે ખીજે માણુસ માડુ પ્રાપ્ત કરે છે (૫-૬). શબ્દસ્વરૂપથી શબ્દને જાણવા, અનુમાનથી નહીં, તેનું નામ અનિશ્રિતાવગ્રહ છે ૭. અનુમાનથી શબ્દને જાણવા તેનુ નામ નિશ્રિતાવગ્રહ છે ૮. સદેહરહિત થઈને શબ્દને જાણવા તેનું નામ અસ’દિગ્ધાવગ્રહ છે ૯. સંદેહયુક્ત શબ્દનું જ્ઞાન થવું તેનું નામ સંદિગ્ધાવગ્રહ છે ૧૦. સદા બહુ આદિ રૂપથી શબ્દને જાણવા તેનું નામ ધ્રુવાવગ્રહ છે ૧૧. અને કોઈ કોઈ વાર જાણવા તેનુ નામ અમ્બુવાવગ્રહ છે ૧૨. અસ ંદિગ્ધ અવગ્રહનું તાત્પર્યું. આ પ્રમાણે છે. જેમકે “ આ શબ્દ મનુષ્યને જ છે બીજાને નહી. સંદિગ્ધાવગ્રહમાં આ પ્રકારનું જ્ઞાન થશે કે “ આ શબ્દ મનુષ્યના છે અથવા ખીજા કોઈને છે” ધ્રુવનું તાત્પર્ય અવશ્ય બનનાર, અને અશ્રુવનું તાત્પર્ય કદાચ બનનાર છે. ા સૂ. ૩૫ ॥
| SR No. | 009350 |
| Book Title | Nandisutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 940 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_nandisutra |
| File Size | 58 MB |