________________
स्वरूप है, जिसमायाको असयम,
मुनितोपणी टीका, प्रतिक्रमणाध्ययनम्-४
२०७ लेश्यापट्कमेवाह-(१) 'किण्हलेसाए' कृष्णद्रव्यात्मिका कृष्णद्रव्योपरागजनिता वा लेश्या कृष्णलेश्या कृष्णद्रव्योपाधिकात्मपरिणामविशेषः, येन जीवस्य हिंसायास्रवेपु प्रवृत्तिः, मनोवाकायानामसयमः, स्वभावे क्षुद्रता, गुणदोषावविमृश्यैव कार्येषु प्रवृत्तिः क्रूरत्व च सजायते तया ।
(२) 'नीललेसाए' नीलद्रव्यात्मिका नीलद्रव्योपरागजनिता वा लेश्या नीललेश्या अशोकतरुसमाननीलवर्णद्रव्योपाधिकाऽऽत्मपरिणामविशेषः, येन जीवः ईर्ष्यालुः असहिष्णुः, मायावी, निवपः, प्रदीप्तविपयाभिलापः, रसलोलुपः, सदा पौद्गलिकमुखगवेपश्च भवति, तया ।
(३) 'काउलेसाए कपोतस्याय कापोता-पारावतवर्णस्तत्तुल्यद्रव्यरूपा तत्तु__ (१) कृष्णलेश्या-कृष्णद्रव्यस्वरूप तथा कृष्णद्रव्योपरागजनित आत्मपरिणाम स्वरूप है, जिससे हिंसा आदि आश्रवों मे आत्माकी प्रवृत्ति होती है, मन-वचन-कायाका असयम, स्वभावमें क्षुद्रता, गुण दोषों के विना विचारे कार्य में प्रवृत्ति करना और क्रूर भाव का आना होता है।
(२) नीललेश्या- नीलद्रव्यात्मक तथा नीलद्रव्यउपरागजनित अर्थात अशोक वृक्ष के समान नीलवर्णवाले आत्मपरिणामस्वरूप है। इससे आत्मा ईर्ष्याल, असहिष्णु, मायावी, निर्लन, विपयलोलुपी, रसलोलुपी और पौद्गलिक सुखोंका अन्वेषक होता है। __ (३) कापोतलेश्या- कबूतर के तुल्य वर्णवाली तथा उसके
(૧) કૃષ્ણલેશ્યા-કૃષ્ણદ્રવ્યસ્વરૂપ તથા કૃણદ્રપરાગજનિત આત્મપરિ ણામ સ્વરૂપ છે, જેનાથી હિંસા આદિ આશ્રમ આત્માની પ્રવૃત્તિ થાય છે. મન વચન અને કાયાને અસયમ, સ્વભાવમા ક્ષુદ્રતા, ગુણને વિચાર્યા વિના કાર્યમાં પ્રવૃત્તિ કરવી અને ક્રૂરભાવનું આવવું થાય છે
(9) નીલલેશ્યા–નીલદ્રાવ્યાત્મક તથા નીલદ્રવ્યઉપરાગજનિત અર્થાત, અશોક વૃક્ષની જેમ નીલવર્ણવાળા આત્મપરિણામ સ્વરૂપ છે, એથી આત્મા ઈષ્ય, અસહિષ્ણુ માયાવી નિર્લજ, વિષયપ્રેમી, રસપ્રેમી અને પગલિક સુખના અન્વેષક હોય છે
(૩) કાતિલેસ્યા-કબુતરની સમાન વળી તથા તેની જેમ કોપરાગ
और क्रूर -
