Page Text
________________
નર
राजनीयसूत्रे
ल्पेऽपि 'सर्वग्रामाधिपतिरयम् इत्यादौ प्रयुज्यमानत्वात्सचराचर विषयज्ञानदर्शन सम्पन्नत्वं वीरे न सिद्धमनस्तत्साधनार्थमाह - सर्वत्र:- सर्वत्र दिक्षु उर्ध्वमधोलोके चेति भावः सर्व विद्यमानं पदार्थ जानीथ एवं पश्यथ, अनेन क्षेत्र वि पज्ञानमुक्तम् । तत्र सर्व द्रव्यक्षेत्रविषयं वर्तमानकालिकमात्रमपि ज्ञानं दर्शन वा संभाव्येतेत्यत. सर्वकालविषयज्ञानदर्शनसम्पन्नत्वं वीरे मदर्शयितुमाह-है ऐसा उस सूर्याभ देवने कहा । सर्व शब्द देश माकल संपूर्णता में भी प्रयुज्यमान होता देखा जाता है जैसे यह सब ग्राम का अधिपति है. यहां सर्व शब्द देश साकल्प में प्रयुक्त हुआ है. क्यों कि वह पूरे ग्राम का अधिपति न होकर आधे ग्राम का अधिपति है परन्तु फिर भी ऐसा कहा जाता है कि यह पूरे गांव का अधिपति - मालिक है. सो यहां सर्व शब्द इस अर्थ में प्रयुक्त नहीं हुआ है. नहीं तो प्रभु में सकल पदार्थ ज्ञान दर्शन संपन्नता मिद्ध नहीं हो सकती है, इसी बात की पुष्टि करने के लिये ऐसा कहा गया है कि आप उर्ध्व अधोलोक में एवं अलोक में विद्यमान सर्व पदार्थ को जानते हैं और देखते हैं। इससे सूर्याभ देवने प्रभु के ज्ञान को समस्त क्षेत्रको विषय करने वाला प्रकट किया है। ऐसा भी हो सकता है कि जो ज्ञान दर्शन समस्त द्रव्य को एवं समस्त क्षेत्र को विषय करने वाला होता है वह केवल वर्तमानकाल को लेकर ही उसे विषय करता हो. सो ऐसा ज्ञान दर्शन महावीर प्रभु फा नहीं है किन्तु वह सर्व काल को लेकर ही भूत, भविष्य और वर्त
4
તે સૂયાભદેવે આ પ્રમાણે કહ્યું સ શબ્દ દેશ સાકલ્ય સંપૂર્ણતામાં પણ પ્રયુકત થયેલ જોવામાં આવે છે જેમકે આસ ગ્રામે અધિપતિ છે. અહીં સ શબ્દ દેશ સાકલ્યમાં પ્રયુકત થયેલ કેમકે તે સંપૂર્ણ ગ્રામના અધિપતિ નથી પણુ અર્ધા ગામના જ અધિપતિ છતાંએ આ પ્રમાણે કહેવાય છે કે તે આખા ગ્રામના अधिपति–भाझीङ–छे, तो अड्डी सर्व शण्ड मा अर्थ प्रयुक्त थयेस. नथी. नहीं ત્તર પ્રભુમાં સકલ પદાઅે જ્ઞાન દર્શીન સપન્નતા સિદ્ધ થઇ શકત જ નહિ. આ વાતની પુષ્ટિ માટે જ આ પ્રમાણે કહેવામાં આવ્યુ છે કે આપશ્રી " "અધા લાકમાં તેમજ અલાકમાં વિદ્યમાન સ` પદાને જાણા છે અને જુએ છે. એથી સૂર્યાલદેવે પ્રભુના જ્ઞાનને સમસ્ત ક્ષેત્રને વિષય કરતાર ખતાવ્યુ છે. એવુ પણ થઇ શકે કે જે જ્ઞાન દર્શન સમસ્ત દ્રવ્યને તેમજ સમસ્ત ક્ષેત્રને વિષય બનાવનાર હાય છે—તે ફકત વર્તમાન કાળને લઈને જ વિષય બનાવતા હાય−ને આવું જ્ઞાન દર્શીન મહાવીર પ્રભુનું
| SR No. | 009342 |
| Book Title | Rajprashniya Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 721 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_rajprashniya |
| File Size | 55 MB |