Page Text
________________
प्रथापना पतयः पृथिवीकायिकायेकेन्द्रिया विकलेन्द्रियाः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः मनुष्याः वानध्यन्तराः ज्योतिष्काः वैमानिकाश्च सलेश्या वक्तव्यास्तथा च यथा लेश्यादिविशेपण रहिता नैरयिकादयो नो समानाहारदयः प्रागुक्ता स्तथैव लेश्याविशेषणसरिता अपि नैरयिकादयो नो समानाहारादयो भवन्तीति वक्तव्या इत्यर्थः, अथ कृष्णादिपड्लेश्या विशिष्टान् पइदण्डफान् आहारादिपदैः प्ररूपयितुमाह-'कण्हस्ठेसा णं अंते ! नेरइया सव्वे समाहारा पुच्छा' हे भदन्त ! कृष्णलेश्याः खलु नैरयिकाः सर्वे किं समानाहारवन्तो भवन्ति ? किं समशरीराः ? किं समोच्छवासनिःश्वासाः ? किं समकर्माणः ? किं समवेदनाः ? किं समायुष्काः ? इति प्रच्छा, भगवानाह-गोयमा !' हे गौतम ! 'जहा ओहिया' यथा औधिका:-समुच्चयाः, सामान्या:-विशेषणरहिता इत्यर्थः, नैरयिकाः आहारशरीरोच्छवासकर्मवर्ण लेश्यावेदना क्रियोपपाताभिधैः नवभिः पदैः प्रतिपादितास्तथैव कृष्णलेश्या नैरयिका अपि वक्तव्याः किन्तु निकों का कथन भी लसझलेना चाहिए । तात्पर्य यह है कि जैसे लेश्यादि विशेषण से रहित अर्थात् सामान्य नारक आदि समान आहारवाले नहीं हैं, यह पहले कहा गया है, उसी प्रकार लेश्या विशेषण से विशिष्ट अर्थात् सलेश्य नारक आदि भी समान आहार आदि वाले नहीं होते। । अब कृष्ण आदि छह लेश्याओं ले विशिष्ट छह दंडकों की आहार आदि पदों के साथ प्ररूपणा की जाती है
गौतमस्वामी-हे भगवत् ! क्या कृष्णलेश्यावाले सभी नारक समान आहार वाले होते हैं ? क्या समान शरीर वाले होते हैं ? सम्मान उच्छ्वास-निश्वास वाले होते हैं ? समान कर्मवाले, समान वेदनावाले और समान आयुवाले होते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! जैसे औधिक अर्थात् सामान्य नारकों का आहार, शरीर, उच्छ्वास-विश्वास, कर्म, वर्ण, लेश्या, वेदना, किया और उपपात, इन नौ पदों द्वारा प्रतिपादन किया गया है, उसी प्रकार कृष्णलेश्या वाले नारकों જોઈએ. તાત્પર્ય એ છે કે જેવાં કેશ્યાદિ વિશેષણથી રહિત અર્થાત સામાન્ય નારક આદિ સમાન આહારવાળા નથી, એ પહેલાં કહેલું છે, એજ પ્રકારે લેશ્યા વિશેષણથી વિશિષ્ટ અર્થાતુ સલેશ્ય નારક આદિ પણ સમાન આહાર આદિવાળા નથી દેતા.
હવે કૃષ્ણ આદિ છે વેશ્યાઓથી વિશિષ્ટ છ દંડકના આહાર આદિ પદેની સાથે પ્રરૂપણ કરાય છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ! શું કૃષ્ણલેશ્યાવાળા બધા નારક સમાન આહારવાળા હોય છે? સમાન શરીરવાળા હોય છે? સમાન ઉચ્છવાસ નિશ્વાસવાળા હોય છે ? સમાન કર્મવાળા, સમાન વેદનાવાળા અને સમાન આયુવાળા હેય છે?
શ્રી ભગવાન્ હે ગીતમ! જેમ ઔવિક અર્થાત્ સામાન્ય નારકના આહાર, શરીર, ઉચ્છવાસ નિઃશ્વાસ, કર્મ, વર્ણ, વેશ્યા, વેદના, ક્રિયા અને ઉ૫પાત, આ નવ પદો દ્વારા
| SR No. | 009341 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 841 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |