Page Text
________________
प्रापना पक्षिविशेषः 'वटेर' इतिभापाप्रसिद्ध स्तस्येव यत् संस्थानम-आकारविशेषस्तेन संस्थितम्व्यवस्थितं प्रज्ञप्तम्, 'एवं पज्जत्ता रज्जत्ताणवि' एवब्-समुच्चय द्वीन्द्रियाणामिव पर्याप्तापर्याप्तानामपि द्वीन्द्रियौदारिकशरीराणामाकारो हुण्डनामपक्षिविशेषसंस्थानसंस्थितोऽक्सेयः, 'एवं तेइंदियचउरिदियाणवि' एवम्-द्वीन्द्रियाणामिव त्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियाणामपि समुच्चयानां पर्याप्तापर्याप्तानाञ्चौदारिकशरीराणामाकारो हुण्डसंस्थानसंस्थितीऽव सेयः, तथाच द्वित्रिचतुरिन्द्रियाणां प्रत्येकं पर्याप्तानामपर्याप्तानाञ्चौदारिकशरीराणि हुण्डसंस्थानसंस्थितानि इति फलितम्, गौतमः पृच्छति-पंचिंदियतिरिक्खजोणिय ओरालियसरीरे णं भंते ! कि संठाणसंठिए पण्णत्ते ?? हे भदन्त ! पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकौशारिकशरीरं खलु कि संस्थानसंस्थितम्-किमाकारेण व्यवस्थितं प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'छविहसंठाणसंठिए पण्णत्ते' पञ्चेन्द्रियतिर्यग्यो निकौदारिकशरीरं सामान्यतः षविधसंस्थान
भगवान्-हे गौतम ! द्वीन्द्रियों का औदारिकशरीर हंडक संस्थान का होता है। एक विशेष प्रकार का पक्षी, जिस के शरीर में रोमादि नहीं होते और जो 'बटेर' नाम से प्रसिद्ध है, वह हुण्ड कहलाता है । उसका जैसा आकार हुंड. संस्थान कहा जाता है। द्वीन्द्रियो का शरीर हुडसंस्थान वाला ही होता है, चाहे वे पर्याप्त हों अथवा अपर्याप्त हों। ___ इसी प्रकार त्रीन्द्रियों के और चतुरीन्द्रियों के औदारिक शरीर का संस्थान भी हुडक ही होता है। वे चाहे पर्याप्त हों अथवा अपर्याप्त हों, सब का संस्थान हुंडक ही समझना चाहिए । फलितार्थ यह है कि सब विकलेन्द्रियों के औदारिकशरीर का आकार हुंडक ही होता है भले वे द्वीन्द्रिय हों, त्रीन्द्रिय हों या चतुरिन्द्रिय हों। . गौतमस्वामी-हे भगवन् ! पंचेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों के औदारिक शरीर को कैसा आकार कहा है ?
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ ! દ્વિીન્દ્રિયના દારિક શરીર હંડક સંસ્થાનના હોય છે. એક - વિશેષ પ્રકારનું પક્ષી જેના શરીરમાં રૂવાડાં નથી હતાં અને જે બટેર નામથી પ્રસિદ્ધ છે તે હુંડ કહેવાય છે. એના સરખે આકાર હુંડ સંસ્થાન કહેવાય છે ઢીદ્રિનાં શરીર હંડ સંસ્થાનવાળાં જ હોય છે. ચાહે તે પર્યાપ્ત હોય કે અપર્યાપ્ત હોય.
એજ પ્રકારે ત્રીન્દ્રિયેના અને ચાર ઈન્દ્રિયેના ઔદારિક શરીરના સંસ્થાન પણ હુંડક જ હોય છે, તેઓ પછી પર્યાપ્ત હોય કે અપર્યાપ્ત હોય. બધાના સંસ્થાન હંડક જ સમજવાં જોઈએ. ફલિતાર્થ એ છે કે, બધા વિલેન્દ્રિયેના ઔદારિક શરીરને આકાર હુંડક જ હોય છે પછી તે હીન્દ્રિય હોય, ત્રીન્દ્રિય હોય, અથવા ચતુરિન્દ્રિય હોય.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! પંચેન્દ્રિય તિર્યંગ્યનિકોના ઔદારિક શરીર કેવા माना जाय छे?
| SR No. | 009341 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 841 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |