Page Text
________________
४७२
प्रयापनास्त्रे 'असणीण पुच्छ।' हे भदन्त ! असंज्ञी खलु असंज्ञित्वपर्यायविशिष्टः सन् कियत्कालपर्यन्तं निरन्तरमवतिष्ठते ? इति पृच्छा; भगवानाह-गोयमा !' हे गौतग ! 'जाणेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं वणस्सइकालो' जघन्येन अन्तर्मुहर्नम्, उत्कृष्टेन वनम्पतिकाल:-मनन्तकालं यावदित्यर्थः असंज्ञी असंज्ञित्वरीय विशिष्टः रान निरन्तरमवतिष्ठते तथाच कश्चिज्जन्तुः संज्ञिभ्य उद्धृत्त्यासंज्ञिपु उत्पद्यते तत्र चान्तर्मुहूर्तमवस्थाय पुनरपि संज्ञिषु उत्पद्यते तदपेक्षया जघन्येन अन्तर्मुहूर्तमवयम्, उत्कृप्टेन तु बनस्पतिकायस्यापि असंज्ञिग्रहणेन ग्रहणाद् वनस्पतिकालात्मकानन्तकालोऽसेयः, गौतमः पृच्छति-'नो सण्णी नो असण्णी णं पुच्छा' हे भदन्त ! नो संज्ञी नो असंज्ञी खलु नो संज्ञित्व नो असंनित्यपर्यायविशिष्टः सन् रि यत्कालपर्यन्तं निरन्तरमवतिष्ठते ? इति पृच्छा. भगवानाह-'गोयमा ! हे गौतम ! 'साईए अपज्जवसिए' सादिकोऽपर्यवसितो नो संज्ञी नो असंज्ञी भवति, सच सिद्ध एवेति भावः, सौ पृथक्त्व सागरोपम स्पष्ट ही है। ___गौतमस्वामी-हे भगवन् ! असंज्ञी जीव असंज्ञी पर्याध वाला लगातार कितने काल तक रहता है ? __ भगवान्-हे गौतम ! जघन्य अन्तर्मुहर्त तक और उत्कृष्ट वनस्पति काल तक असंज्ञीजीव निरन्तर असंज्ञी पर्याय से युक्त रहता है ! जब कोई जीव संज्ञियों में से निकल कर असंज्ञी पर्याय में जन्म लेना है और यहां अन्तर्मुहर्त ठहर कर पुनः संज्ञी पर्याय में उत्पन्न हो जाता है, उस समय वह अन्तर्मुहर्त तक ही असंज्ञी पर्याय से युक्त रहता है। उत्कृष्ट वनस्पति काल स्पष्ट ही हैं, क्योंकि वनस्पति काय भी असंज्ञी है ___ गौतमस्वामी हे भगवन् ! नोसंज्ञी नो असंज्ञी जीव कितने काल तक नो संज्ञी नो असंज्ञी रहता है ? જીવીત રહીને પછી અસંજ્ઞી પર્યાયમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય છે, ત્યારે તે અન્તર્મુહૂર્ત જ સંસી અવસ્થામાં રહે છે. ઉત્કૃષ્ટ કિ ચિંતકાળ સો પૃથકત્વ સાગરોપમ સ્પષ્ટ જ છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ! અસંજ્ઞી જીવ અસંજ્ઞી પર્યાયવાળા નિરન્તર કેટલા કાળ સુધી રહે છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! જઘન્ય અન્તર્મુહૂર્ત સુધી અને ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ સુધી અસંસી જીવ નિરન્તર અસ શી પર્યાયથી યુક્ત રહે છે જ્યારે કઈ જીવ સણિયામાંથી નિકળીને અસંજ્ઞી પર્યાયમાં જન્મ લે છે અને ત્યાં અન્તર્મુહૂર્ત રહીને પુનઃ સંસી પર્યાયમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય છે, તે સમયે તે અન્તર્મુહૂર્ત સુધી જ અસંસી પર્યાયથી યુક્ત રહે છે. ઉકૃષ્ટ વનસ્પતિકાલ સ્પષ્ટ જ છે, કેમકે વનસ્પતિકાલ પણ અસ સી છે. , શ્રી ગૌતમસ્વામી-ભગવદ્ ! ને સેક્સી નોઅસ શી જીવ કેટલા કાળ સુધી સંસી ને અસંજ્ઞીપણુમાં રહે છે?
| SR No. | 009341 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 841 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |