Page Text
________________
१०२
% 3E
प्रयापनास्त्रे विसेसाहिया वा?' हे भदन्त ! एतेपां खलु नैरयिकाणां कृष्णलेश्यानां नीललेश्यानांकापोतलेश्यानाञ्च नध्ये कतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वा भवन्ति ? अत्रेदं बोध्यं नैरयिकाणां तिस्स एव लेश्या भवन्ति, कृष्णलेश्या नीललेश्या कापोतलेश्या च, तथा चोक्तम्-'काउयदोछु तईयाए मीसिया नीलिया चउत्थीए । पंचमियाए मिस्सा कण्हाततो परम कण्हा" ॥१॥ कापोती द्वयोस्वतीयस्यां मिश्रा नीला चतुर्थ्याम् । पञ्चम्यां मिश्रा कृष्णा ततः परम कृष्णा ॥१॥ इति, अत एव लेश्यात्रयवतामेव नैरयिकाणामल्पवहुत्वप्रश्नः, भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सव्वत्थोवा नेरइया कण्हलेस्सा' सर्वस्तोका नैरयिकाः कृष्णलेश्या भवन्ति, कतिपयपश्चमपृथिव्यां पष्ठयां सप्तम्याञ्च लैरयिकाणां कृष्णलेश्यासद्भावात, तदपेक्षया-'नीललेस्ला असंखेज्जगुणा' नीललेश्या नैरयिका असंख्येयगुणा भवन्ति, कतिपयतृतीयपृथिव्यां चतुर्थी च संपूर्णायां पृथिव्यां कतिपयपञ्चमपृथिव्याञ्च नैरयिकाणां प्रागुतेभ्योऽसंख्येयगुणानां नीललेश्याः सद्भावात्, तपेक्षयापि-'काउलेस्सा असंखेज्जगुणा' कापोत लेश्या वाले नारकों में से कौन किसकी अपेक्षा अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेषाधिक हैं ?
यहां यह बात ध्यान में रखनी चाहिए कि नारक जीवों में तीन ही लेश्याएं पाई जाती हैं-कृष्ण नील और कापोत । कहा भी है-दो पृथिदियों में कापोत, तीसरी में मिश्र, चौथी में नील, पांचवीं में मिश्र, उसके बाद छट्ठी और सातवीं में कृष्ण तथा महा कृष्ण ॥१॥ इसी कारण यहां तीन लेश्यावालों का अल्प बहुत्व पूछा गया है। _भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! कृष्णलेश्यावाले नारक सबसे कम हैं, क्यों कि पांचमी पृथ्वी के कतिपयनारकों में तथा ही और सातवीं पृथ्वी के नारकों में ही वह पाई जाती है। कृष्णलेश्याबाले नारकों की अपेक्षा नीललेश्यावाले नारक असंख्यानगुणा होते हैं । कतिपय तृतीय पृथ्वी के, चौथी पृथ्वी के और कतिपय पांचवीं पृथ्वी के लारकों में नीललेश्या पाई जाती है और ये पूर्वोक्त
આહી આગળ આ વાત ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ કે નારક જેમાં ત્રણ જ લેશ્યાઓ મળી આવે છે-કૃષ્ણ, નીલ અને કાપત કર્યું પણ છે એ પૃથિવિમાં કાપિત રજીમાં મિશ્ર, ચેથીમાં નીલ, પાંચમીમાં મિશ્ર, ત્યાર બાદ છટ્રી અને સાતમીમાં કૃષ્ણ તથા મહાકૃષ્ણ એ કારણથી આઠી ત્રણ વેશ્યાવાળાનુ અલ મેં બહુત્વ પૂછેલુ છે.
શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે–હે ગૌતમ! કૃષ્ણલેશ્યાવાળા નારક બધાથી ઓછા છે, કેમકે ૫ ચમી પૃથ્વીના કતિય નારકમાં તથા છઠ્ઠી તથા સાતમી પૃથ્વીના નારઠમાં જ તે મળી આવે છે. કૃષ્ણલેશ્યાવાળા નારની અપેક્ષાએ નીલલેશ્યાવાળા નારક અસંખ્યાતપણ હેય છે. કતિષય તૃતીય પૃથ માંના એવી પૃચ પીના અને કેટલાક પાંચમી પૃથ્વીના નારકેમાં નીલલેડ્યા મળી આવે છે અને તે પૂર્વોક્ત નારકેથી અસંખ્યાતગણ અધિક છે,
| SR No. | 009341 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 841 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |