Page Text
________________
all
९६२
प्रधापनास्त्र कुडंवितं वा इन्भं वा सेट्टि वा सेणावई वा सत्यवाहं चा उपसंपजित्ताणं गच्छइ, से तं उवसंपज्जमाणगती ३' उपसंपद्यमानगतिरतावद्-यत् खलु राजानं वा युवराज वा ईश्वरं वा तलवरं वा, माडम्बिकं वा कौटुम्विकं वा इश्यं वा श्रेष्टिनं वा सेनापति वा सार्थवाद वा उपसंपद्य समाश्रित्य आश्रयं कृत्वेत्यर्थः, गच्छति सा एपा उपसम्पद्यमानगतिः प्रज्ञप्ता ३, तत्र राजा-भूपतिः, युवराजः-राज्य व्यवस्थाकारी, आसन्नराज्याभिषेकः, ईश्वरस्तावद्-अणिमावैश्वर्यप्तम्पन्नः, तलवर.-सन्तुष्ट भूपतिवितीर्णपटवन्धालङ्कृतो राजपुरुषविशेषः, माडम्बिक:छिन्नमडम्बाधिपः, कौटुम्विक:-बहुल कुटुम्बस्वामी, इभ्यः-इभम्-हस्तिनमईतीति-इभ्यो धनी इत्यर्थः, श्रेष्ठी-श्रीदेरताधिष्ठित सुवर्णमयपट्टालङ्कृतमौलिः, सेनापतिः-राज्ञश्चतुरङ्गसेनानायकः, सार्थवाहः-समुदायनाय : इत्यवसेयम्, गौतमः पृच्छति-'से किं तं अणुवसंपज्जमाणगदी?' तत्-अथ का सा अनुपसंपद्यमानगतिः प्रज्ञता ? भगवानाई-'अणुवसंपज्ज... भगवान्-हे गौतम ! राजा, युवराज, ईश्वर, तलवर, माडम्बिक, कौटुम्बिक, इभ्य, श्रेष्ठी, सेनापति अथवा सार्थवाह का आश्रय लेकर गमन करना उपसंपूधमानगति है । राजा भूपति को कहते हैं। जो राज्य की व्यवस्था करता हो
और जिसका राज्याभिषेक होने वाला हो वह युवराज कहलाता है । जो विशिष्ट ऐश्वर्य से सम्पन्न हो वह ईश्वर । राजा ने सन्तुष्ट होकर जिसे पट्टवन्धन प्रदान किया हो वह तलवर कहलाता है जो एक विशेष राजपुरुष होता है । जो मडम्ब नामक वस्ती का स्वामी हो वह माडम्बिक । यहुत बडे कुटुम्ब का मुखिया कौटुम्बिक कहलाता है। वडा धनाढय व्यक्ति इभ्य (इभ अर्थात् हाथी के योग्य: । श्रीदेवता से अधिष्ठित सुवर्णमय पट्ट से जिसका मुकुट अलंकृत हो, वह श्रेष्ठी । राजा की चतुरंगों सेना का अधिपति सेनापति कहलाता है । समूह के नेता को सार्थवाह कहते हैं। ___ गौतमस्वामी-हे भगवान् ! अनुपसंपद्यमानगति किसे कहते हैं ? '
श्री लगवान्-3 गौतम | 21, युवरा, १२, तप२,भाभि, मि, ल्य, શ્રેષ્ઠી, સેનાપતિ, અથવા સાર્થવાહને આશ્રય લઈને ગમન કરવું તે ઉપસંધમાન ગતિ છે.
રાજા ભૂપતિને કહે છે. જે રાજ્યની વ્યવસ્થા કરે અને જેને રાજ્યાભિષેક થવાને હોય તે યુવરાજ કહેવાય છે. જે વિશિષ્ટ એશ્વર્યથી સંપન્ન હોય તે ઈકવર. રાજાએ સંતેષ માનીને જેને પટ્ટ બન્ધ પ્રદાન કર્યો હોય તે તલવર કહેવાય છે. જે એક વિશિષ્ટ રાજપુરૂષ હોય છે. જે મડમ્બ નામક વસ્તીને સ્વામી હોય તે માડમ્બિક, બહુજ મોટા કુટુમ્બને વડીલ તે કૌટુમ્બિક કહેવાય છે. મોટે ધનાઢય પુરૂષ ઈભ્ય (ઈભ અર્થાત હાથીને
ગ્ય) શ્રી છે દેવતા જેની તે શ્રેષ્ઠી કહેવાય છે, તથા જેના મુગટ સુવર્ણમય પટ્ટથી અલંકુત હેાય છે. તે શ્રેષ્ઠી કહેવાય છે. રાજાની ચતુરંગિણી સેનાને અધિપતિ સેનાપતિ કહેવાય છે. સમડના નેતાને સાર્થવાહ કહે છે. -
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! અનુપસંધમાનગતિ કોને કહે છે કે :
| SR No. | 009340 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 881 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 64 MB |