Page Text
________________
प्रमेयवोधिनी टीका पद ८ सू. १ संज्ञापदनिरूपणम् अल्पा वा, बहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा भवन्ति ? भगवान् आह-'गोयमा' हे गौतम ! ' सव्वत्थोवा देवा आहारसन्नोवउत्ता' सर्वस्तोकाः सर्वाल्पाः देवा आहारसंज्ञोपयुक्ताः भवन्ति, देवानासाहारेच्छाविरहकालस्यातिप्रचुरतया आहारसंज्ञोपयोगकालस्य चाति स्तोकतया तेषां पृच्छा समये सर्वस्तोकानां समुपलब्धेः, तेभ्यः 'भयसन्नोवउत्ता संखिज्जगुणा' भयसंज्ञोपयुक्ताः संख्येयगुणा देवा भवन्ति, भयसंज्ञायाः प्रभूतानां प्रभूतकालस्य च सद्भावात् , तेभ्योऽपि-'मेहुणसनोवउत्ता संखिज्जगुणा' मैथुनसंज्ञोपयुक्ता देवाः संख्येयगुणाभवन्ति, तेभ्योऽपि 'परिग्गहसनोवउत्ता संखेज्जगुणा' परिग्रहसंज्ञोपयुक्ताः देवाः संख्येयगुणा भवन्ति, 'इइ पनवणाए भगवईए अट्ठमं सनापयं समत्तं' इति प्रज्ञापनायां भगवत्याम् अष्टमं संज्ञापदं समाप्तम् ॥ सू० १॥
॥ अष्टमं संज्ञापदं समाप्तम् ॥ उपयोग वाले, नैथुनसंज्ञा में उपयोग वाले और परिग्रहसंज्ञा में उपयोग वाले इन देवों में कौन किस की अपेक्षा अल्प, बहुल, तुल्य अथवा विशेषाधिक है ?
श्रीभगवान-हे गौतम । सब से कम देव आहारसंज्ञा में उपयोगवाले होते हैं, क्योंकि देवों की आहार की इच्छा का विरहकाल बहुत लम्बा होता है और आहारसंज्ञा के उपयोग का काल बहुत थोडा होता है, अतएव पृच्छा के समय वे थोडे ही पाये जाते हैं । आहारसंज्ञा में उपयुक्त देवों की अपेक्षा भयसंज्ञा में उपयुक्त देव संख्यातगुणा अधिक होते हैं, क्योंकि भवसंज्ञा बहुतों को होती है और बलुत काल तक रहती है । भयसंज्ञा के उपयोग बालों की अपेक्षा मैथुनसंज्ञा वाले देव संख्यातगुणा अधिक होते हैं और परिग्रहसंज्ञा वाले देव उनसे भी संख्यातगुणा अधिक होते हैं।
आठवां संज्ञापद समाप्त ॥ મિથુનસંજ્ઞામાં ઉપગ વાળા, અને પરિગ્રહ સંજ્ઞામાં ઉપયોગ વાળા આ દેમાં કે કેની અપેક્ષાએ અલ્પ, ઘણા, તુલ્ય અથવા વિશેષાધિક છે?
શ્રી ભગવાન - હે ગૌતમ બધાથી ઓછા દેવ આહાર સત્તામાં ઉપયોગવાળા હોય છે, કેમકે દેવોની આહારની ઈચ્છાને વિરહકાલ ઘણે લાબું હોય છે અને આહાર સંજ્ઞાના ઉપગને કાળ ઘણે છેડે હોય છે. આહાર સજ્ઞામા ઉપયુક્ત દેવોની અપેક્ષાએ ભયસંજ્ઞામાં ઉપયુક્ત દેવ સંખ્યાત ગણું અધિક હોય છે. કેમકે ભય સંજ્ઞા ઘણાને હોય છે અને ઘણા સમય સુધી રહે છે. ભય સંજ્ઞાના ઉપયોગ વાળાની અપેક્ષાએ મૈથુન સંજ્ઞા વાળા દેવ અનન્ત ગણ અધિક હોય છે અને પરિગ્રહ સંજ્ઞા વાળા દેવ તેમનાથી પણ સંખ્યાત ગણું અધિક હોય છે.
આઠમું સત્તા પર સમાપ્ત
| SR No. | 009340 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 881 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 64 MB |