Pragnapanasutram Part 03

SR No.: 009340
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1977
Total Pages: 881
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_pragyapana
File Size: 64 MB

Page 367

प्रमेयबोधिनी टीका पद ११ ० ८ भाषाद्रव्यग्रहणनिरूपणम् वित्तरसाई गेण्हइ ताइकिं एगगुणतित्तरसाइंगिण्हइ जाव अणंतगुणतित्तरसाई गिण्हइ ?' हे भदन्त ! यानि द्रव्याणि रसतो-रसापेक्षया, तिक्तरसानि भाषात्वेन परिणमयितुं गृह्णाति तानि किम् एकगुणतिक्तरसानि गृह्णाति यावत्-किं वा द्वित्रि चतुःपञ्च षट् सप्ताष्ट नवदशगुणतिक्तरसानि गृह्णाति ? किया संख्येयगुणतिक्तरसानि गृह्णाति किं वा असंखगेयगुणतिक्तरसानि गृह्णाति ? किं वा अनन्तगुणतिक्तरसानि गृह्णाति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'एगगुणतिलाई पि गिण्हइ जाव अणंतगुणतित्ताई पि गिण्हई' एक गुणतिक्तरसान्यपि द्रव्यणि गृहाति यावत्-द्विति चतुःपञ्चपट्ससाट नादशगुणतिक्तरसान्यपि द्रव्याणि गृह्णाति, संख्येयगुणतिक्तरसान्यपि गृह्णाति, असंख्येयगुणतिक्तरसान्यपि द्रव्याणि गृह्णाति, अनन्तगुणतिक्तरसान्यपि द्रव्याणि भापात्वेन परिणमयितुं गृह्णाति । 'एवं जाव महुररसो' एवम्-तिक्तरसोक्तरीत्या यावत्-अम्लकटुककपायमधुररसानि-द्रव्याणि एकगुणादि-अनन्त
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! रल से जिन तिक्त रसवाले द्रव्यों को जीव भाषा के रूप में परिणत करने के लिए ग्रहण करता है, वे द्रव्य क्या एक गुण तिक्त रस वाले होते हैं ? यावतू-दो तीन, चार, पांच, छह, सात, आठ, नो, दश गुण तिक्त रस वाले होते हैं, या संख्यातगुण, असंख्यातगुण अथवा अनन्तगुण तिक्त रस वाले होते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! वे भाषा के रूप में परिणत करने के लिए ग्रहण किये हुए द्रव्य एकगुण तिक्त भी होते हैं, यावत्-दो, तीन, चार, पांच, छह, सात, आठ, नो, दशगुण तिक्त भी होते हैं, संख्यातगुण, असंख्यातगुण और अनन्तगुण तिक्त भी होते हैं । इसी प्रकार मधुर रस तक कहना चाहिए, अर्थात् जैसा तिक्त रस के विषय में कहा है, उसी प्रकार अम्ल, कटुक, कषाय और मधुर रस के संबंध में भी कह लेना चाहिए कि एकगुण अम्ल आदि से लेकर अनन्त
શ્રી ગૌતમસ્વામીહે ભગવન! રસે કરીને જે તિક્ત રસવાળા દ્રવ્યોને જીવ ભાષાના રૂપમાં પરિણત કરવાને માટે ગ્રહણ કરે છે, તે દ્રવ્ય શું એક ગુણ તિક્ત રસવાળા હોય છે, यावत् मे, १९, यार, पांय, छ, सात, मासे, नव, ४२ Yए। तत २साय छ, યા સંખ્યાત ગુણ, અસંખ્યાત ગુણ અથવા અનન્ત ગુણે તિક્ત રસવાળા હોય છે?
શ્રી ભગવાન ! હે ગૌતમ! તેઓએ ભાષાના રૂપમાં પરિણત કરવાને માટે ગ્રહણ કરેલ २०य मे शुशु तित पडाय छ, यावत् म, प, यार, पांय, छ, सात, मासे, नव, દેશ ગુણ તિક્ત પણ હોય છે, સંખ્યાત ગુણ અસંખ્યાત ગુણ અને અનન્ત ગુણ તિક્ત પૂણ હોય છે. એ જ પ્રકારે મધુર રસ સુધી કહેવું જોઈએ, અર્થાત્ જેમ તિક્ત રસના વિષયમાં કહ્યું છે એ જ પ્રકારે, અમ્લ, કટુક, કષાય અને મધુર રસના સમ્બન્ધમાં પણ કહેવું જોઈએ કે એક ગુણ અસ્ત આદિને લઈને અનન્ત ગુણ અસ્વ આદિ રસવાળા દિવ્યાને જીવ ભાષાના રૂપમાં પરિણત કરવાને માટે ગ્રહણ કરે છે.