Pragnapanasutram Part 03

SR No.: 009340
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1977
Total Pages: 881
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_pragyapana
File Size: 64 MB

Page 364

प्रधापनास्त्र परिगमयितुं गृनाति, यावत्-द्वित्रि चतुः पञ्च पट् सप्ताष्ट नव दशाण काल मान्यपि गृहाति, संख्येयगुणकालझान्यपि गृह्णाति, असंख्येयगुण कालहान्यपि गृहाति, अनन्तगुणकालकान्यपि गृह्णाति ‘एवं जाव सुकिल्लाइं पि' एवस्-उपर्युल कृष्णवर्णरीत्या, यावत्-नील लोहित हारिद्रशुक्लान्यपि द्रव्याणि वर्णापेक्षया भागात्वेन परिणमयितुम्-एकादि-अनन्त गुणपर्यन्तानि गृह्णाति, इत्याशयः । गौतमः पृच्छति-'जाई भावओ गंधमंताई गिण्डइ लाई कि एगगंधाई गिण्डइ दुगंधाई मिहइ ?' हे भदन्त ! यानि द्रव्याणि भावतः- सावापेक्षया गन्धयुक्तानि भापात्वेन परिणमयितुं गृह्णाति तानि किम् एकगन्धयुक्तान्ति गृह्णाति ? किं ग द्विगन्धयुक्तानि गृहाति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'गहणमाइं पड्डुच्च एगगंधाईपि दुगंधाई पि गिण्डइ' ग्रहण द्रव्याणि-ग्रहणयोग्यानि द्रयाणि प्रतीत्य-आश्रित्य प्रक्षणद्रव्यापेक्षयेत्यर्थः एकगन्धान्यपि द्रव्याणि, द्विगन्धान्यपि द्रव्याणि भाषात्वेन परिणमयितुं गृह्णाति 'सव्यग्गहणं पडुच्च नियमा दुगंधाई गिण्डई सर्वग्रहणं प्रतीत्य-आश्रित्य-सर्वग्रह्णापेक्षया नियमाद् नियजीव एक गुण कृष्ण द्रव्यों को भी ग्रहण करता है, दो, तीन, चार, पांच, छह, सात, आठ, लौ, दश गुण कृष्ण द्रव्यों को भी ग्रहण करता है, संख्यात गुण
और असंख्यान गुण कृष्ण द्रव्यों को भी ग्रहण करता है और अनन्त गुण कृष्ण पुदगल द्रव्यों को भी ग्रहण करता है। इसी प्रकार नील, लाल, पीले और शुक्ल घर्ण वाले द्रव्यों के विषय में भी कहना चाहिए। अर्थात् एक गुण नील, पीत, रक्त और शुक्ल वर्ण से लेकर अनन्त गुण नील आदि तक को ग्रहण करता है।
गौतमस्वामी-हे अगवन् ! भाव से गंध वाले जिल भाषा द्रव्यों को ग्रहण करता है, वे द्रव्य क्या एक गंध वाले होते हैं अथवा दो गंध वाले होते है ?
भगवान्-हे गौतम! ग्रहण द्रव्यों की अपेक्षा अर्थात् ग्रहण योग्य द्रव्यों की अपेक्षा से एक गंध वाले द्रव्यों को भी ग्रहण करता है और दो गंध वाले द्रव्यों को भी ग्रहण करता है, किन्तु सर्वग्रहण की अपेक्षा से विचार किया
3 Y By द्रव्याने ५४ अडए१ ४२ छे, मे, १y, या२, पाय, छ, सात, म16, न દશ ગુણ કૃષ્ણ દ્રવ્યને પણ ગ્રહણ કરે છે. સખ્યાત ગુણ અને અસ ખ્યાત ગુણ કૃષ્ણ દિવ્યને પણ ગ્રહણ કરે છે, એ પ્રકારે, નીલ, લાલ, પીળા અને શુકલ વર્ણવાળા દ્રવ્યના વિષયમાં પણ કહેવું જોઈએ અર્થાત્ અક ગુણ નીલ, પીત, રક્ત અને શુકલ વર્ણથી લઈને અનન્ત ગુણ નીલ આદિ સુધીને ગ્રહણ કરે છે.
1 શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન 1 ભાવથી ગંધવાળા જે ભાષા દ્રવ્યને ગ્રહણ કરે છે, તે દ્રવ્ય શું એક ગંધવાળા હોય છે અથવા બે ગંધવાળા હોય છે ? - શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ! ગ્રહણ દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અર્થાત્ ગ્રહણ ચગ્ય દ્રવ્યની અપેક્ષાએ એક ગંધવાળા દ્રવ્યોને પણ ગ્રહણ કરે છે. અને બે ગંધવાળા કને પણ ગ્રહણ કરે છે, કિનુ સર્વ ગ્રહણની અપેદાએ વિચાર કરાય તે નિયમથી બે ગંધવાળા શાને જ ભાષા રૂપમાં પરિણત કરવાને ગ્રહણ કરે છે.