________________
७७८
-
जीवाभिगमस्त्र 'दिवसाइ वा अहोरत्ताइ वा पक्खाइ वा मासाइ वा उइ वा दिवस इति वा होरात्रः इति वा पक्ष इति वा मास इति वा ऋतुरिति वा, द्वौ मासौं ऋतुराख्यातः ऋतवः पद प्रकीर्तिताः । 'आपाढाया ऋतबः' इति वचनात्, आपाढ श्रावणौ प्रावृड् भाद्रपदाश्वयुजौ वर्षारात्रस्ततः परम् । कार्तिको मार्गशीर्षश्च शरदित्यभिधीयते । हेमन्तः पौपमाधौ स्यात् वसन्तश्चैत्र फाल्गुनी । ग्रीष्मर्तुज्येष्ठवैशाखौ ऋतूनां गणनाक्रमात् ॥ वसन्ताधाऋतवः-वसन्त १ ग्रीष्म २ प्रावृट् ३ शरद् ४ हेमन्त ५ शिशिरान्ताः ६ गौतम ! अप्रमाणिकं त जिनाऽप्रतिपादितत्वात् । 'अयणाइ वा-संबच्छराइ वा-जुगाइ वा-वाससयाइ वा' अयनम्-त्रय ऋतवः | नाणीहिं' इस कथन के अनुसार ३ हजार ७ सौ तिहत्तर होता है तीस मुहूर्त का एक अहोरात्र होता है पन्द्रह अहोरात्र का एक पक्ष होता है दो पक्ष का एक महीना होता है दो महीने की एक ऋतु होती है ये ऋतुएं छह होती है-इनमें आपाढ और श्रावण ये प्रायड ऋतु में गर्भित है भाद्रपद और आश्विन ये वर्षारात्र में गर्भित है कार्तिक एवं मार्गशीर्ष ये दो शरद् ऋतु में गर्भित हैं। पौष और माघ-ये-दो-हेमंतऋतु में-गर्भित हैं- चैत्र फाल्गुन ये वसन्त ऋतु में गभित हैं । ज्येष्ठं और वैसाख ये ग्रीष्मऋतु में गभित हैं प्रावृह वर्षारात्र, शरद् हेमन्त, वसन्त और ग्रीष्म ये छह ऋतुएँ हैं। तीन ऋतुओं का एक अयन होता है दो अयनों का एक संवत्सर होता है। पांच संवत्सरों का एक युग होता है २० युगों का एक वर्ष शत होता
આ કથન પ્રમાણે ૩ ત્રણ હજાર ૭ સાતસે ૭૩ તેતર થાય છે. ત્રીસ મુહૂર્તની એક અહેરાત થાય છે. પંદર દિવસ રાતને એક પક્ષ થાય છે. બે પખવાડિયાને એક માસ થાય છે. બે મહિનાની એક ઋતુ થાય છે. એ તુઓ છ હોય છે. તેમાં અષાઢ અને શ્રાવણ એ પ્રાવૃત્ ઋતુની અંતર્ગત આવે છે. ભાદર અને આસો એ બે માસ વર્ષાઋતુની અંતર્ગત આવે છે. કાર્તિક અને માગશર એ બે માસ શરબતુની અંતર્ગત આવે છે. પિષ અને માઘ એ બે માસ હેમંતઋતુની અંતગર્ત આવે છે. ચૈત્ર અને ફાગણ એ બે માસ વસંતઋતુની અંતર્ગત આવે છે. જેઠ અને વૈશાખ એ બે માસ ગ્રીષ્મ अतुनी मतगत आवे छ: प्रावृद्ध, वर्षा-रात्र, २२६, हुमत, सत भने. ગ્રીષ્મ એ છ હતુઓ છે. ત્રણ ઋતુઓનું એક અયન થાય છે, બે અયનું એક સંવત્સર થાય છે. પાચ સંવત્સરને એક યુગ થાય છે. વીસ યુગોનું
