Page Text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ४ सू. १२७ एकेन्द्रियादीनामल्पबहुत्वनिरूपणम्
११६१
अधिका भवन्ति । ' एवं एर्गिदिया वि' एवमेकेन्द्रिया अपि अपर्याप्त कै केन्द्रियाः सर्वस्तोकाः संख्ये गुणाश्चाधिका पर्याप्त कै केन्द्रियाः, एकेन्द्रियेषु हि बहवः सूक्ष्माः स्तोका भवन्ति च संख्येयगुणाः पर्याप्त कै केन्द्रिया: । 'एएसि णं भ'ते ! बेई दियाणं पज्जत्तगा पज्जत्तगाणं अप्पा बहुं० ? गोयमा ! सव्वत्थोवा बेई दिया पज्जत्तगा अपज्जत्तगा असंखेज्जगुणा' एतेषां खलु भदन्त ! द्वीन्द्रियाणां पर्याप्तकाऽपर्याप्तकानामल्पबहुत्वादिकं कतरेकतरेभ्य इति प्रश्नः ? गौतम ! सर्वस्वोका द्वीन्द्रियाः पर्याप्ता भवन्ति यावन्ति प्रतरेऽङ्गुला संख्येयभागमात्राणि खण्डानि पर्याप्त संख्यातगुणे' अधिक हैं । 'एवं एगिंदिया वि' इसी तरह जो एकेन्द्रिय अपर्याप्तक हैं वे सब से कम हैं और जो एकेन्द्रिय पर्यातक हैं वे उनकी अपेक्षा संख्यातगुणें अधिक हैं । एकेन्द्रिय जीवों में सूक्ष्म एकेन्द्रिय जीव बहुत हैं क्योंकि ये सर्वलोक में भरे हुए हैं इनमें भी जो सूक्ष्म अपर्याप्तक जीव हैं वे सब से कम हैं, और इनकी अपेक्षा जो सूक्ष्म पर्याप्तक जीव है वे संख्यातगुणें हैं । 'एतेसि णं भंते! बेइंदियाणं पज्जन्त्तापज्जन्तगाणं अप्पा बहुं० ?' हे भदन्त ! इन पर्याप्त अपर्याप्तक दोइन्द्रिय जीवों में कौन जीव किनकी अपेक्षा अल्प हैं ? कौन जीव किनकी अपेक्षा बहुत हैं ? कौन जीव fara बराबर हैं और कौन किनसे विशेषाधिक हैं ? इसके उत्तर मैं प्रभु कहते हैं - हे गौतम ! सब से कम द्वीन्द्रिय पर्याप्तक हैं और इनकी अपेक्षा द्वीन्द्रिय अपर्याप्तक असंख्यातगुणें अधिक हैं प्रतर अङ्गुल के असंख्यातवें भाग मात्र में जितने खण्ड हैं उतने खण्ड वधारे छे. 'एवं एगिं' दिया वि' मे प्रभा ने मेडेन्द्रिय सपर्या छे, ते સૌથી એછા છે. એકેન્દ્રિય પર્યાપ્તક છે, તે તેના કરતાં સખ્યાતગણા વધારે છે. એકેન્દ્રિય જીવેામાં સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિય જીવ ઘણા છે, કેમકે એ ખધા લેાકમાં ભરેલા છે. તેમાં પણ જે સૂક્ષ્મ અપસક જીવ છે, તે બધાથી એછા છે. અને તેના કરતાં જે સૂક્ષ્મ પર્યાપ્તક જીવ છે, તે સખ્યાત ગણા છે. ‘C सिणं भंते! बेइ ंदियाणं पज्जत्तापज्जत्तगाणं अप्पा बहु०' ड्डे भगवान् ! या पर्याप्त અને અપર્યાપ્તક એ ઈંદ્રિયવાળા જીવોમાં ક્યા જીવા કયા જીવા કરતાં અલ્પ છે ? કયા જીવા યા જીવા કરતાં વધારે છે? ક્યા જીવા યા જીવાની ખરાખર છે? અને કયા જીવા કયા જીવાથી વિશેષાધિક છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે ગૌતમ! સૌથી ઓછા દ્વીન્દ્રિય પર્યાપ્તક છે. અને તેના કરતા દ્વીન્દ્રિય પર્યાપ્તક અસંખ્યાત ગણા વધારે છે. પ્રતરમાં આંગળના સખ્યાતમા ભાગ માત્રમાં જેટલા ખંડ છે, એટલા ખંડ પ્રમાણુ દ્વીન્દ્રિય जी० १४६
में
| SR No. | 009337 |
| Book Title | Jivajivabhigamsutra Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 1588 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 117 MB |