Page Text
________________
४८०
औपपातिकमा याई, तं जहा-अणत्थदंडवेरमणं ६, दिसिव्वयं ७, उवभोगगुणनतानि, 'त जहा' तथया 'अणत्थदंडवरमण अनर्थदण्डपिग्मणम्-अर्थ अयोजन गृह स्थस्य क्षेत्र-वास्तु-धन-गरीरपरिपालनीयादिविषय, तदया दण्ड =आरम्भ प्राण्युपमदोऽर्थदण्ड । दण्डो निग्रहो यातना विनाश इति पर्याया । दण्ड =निष्प्रयोजन हिमादिकग्णमियर्थ , तस्मा द्विरमण निवर्तनम् १, 'दिसिन्धय दिगनतम्-विंग पूर्वदक्षिणादय ऊर्चमघश्चेति दयविधा, तर दिशा सम्बन्धि व्रत निगातम्-प्रतापामु पूर्वादिनिविभागेपु मया गमनागमन विधय न उपकारक है, (त जहा) वे तीन प्रकार ये है (अणत्यदडवेरमण दिसिन्जय उवभागपार भोगपरिमाणं) अनर्थदडचिरमण व्रत, दिग्नत, उपभोग-परिभोग-परिमाणवत । क्षत्र वास्तु, धन, धान्य, एव शरीर के परिपालन आदि के निमित्त जो आरम किया जाता है, इसका नाम अर्थ है । इस आरम में प्रागिवन अवश्यमानी है । अत इसमें जो दड-प्रागिया का विनाश होता है उससे पाप का बध जार को होता है । अत यह वध अर्थदड है । अर्थात् प्रयोजन को लेकर जो प्राण्युपमर्दनरूप दड किया जाता है उसका नाम अर्थदड है। दण्ड, निग्रह, यातना एव विनाश ये सर पर्यायवाची शब्द है । इससे जो विपरीत है उसका नाम अर्थदड है । अर्थात् निष्प्रयोजन हिंसादिक पाप करना सो अनर्थदड है । इससे विरक्त होना सो 'अनर्थदंडविरमण' है। दश दिशाओं में आने-जाने का प्रमाण करना सो 'दिग्धत' है। चारदिशा और रिदिशा तथा उर्व एव अध इस प्रकार ये १० दिशाए हैं। मैं अमुक दिशा की ओर इतनी दूर तक जाऊँगा और आऊँगा, इससे आगे बाहिर
छ, (तजहा) तेत्र प्रा२ मा छे (अणत्थ दड वेरमण दिसिव्वय उवभोगपरिभोगपरि माण) अन । उ-विरभर प्रत, हिज्जत, Suोगपरितापरिभाष त क्षत्र, વાસ્તુ, ધન, ધાન્ય, તેમજ શરીરના પરિપાલન આદિના નિમિત્ત જે આર લે કરવામાં આવે છે તેનું નામ અર્થ છે આ આભમા પ્રાણિવધ અને
શ્ય ભાવી છેઆથી એમાં જે દડ-પ્રાણિઓનો વિનાશ થાય છે તેનાથી પાપને બધ જીને થાય છે તેથી આ વધ અર્થદડ છે, અર્થાત પ્રય જનને લઇને જે પ્રાણિ-ઉપમનરૂપ દડ કરાય છે તેનું નામ અર્થ છે દડ, નિગ્રહ, યાતના તેમજ વિનાશ એ બધા પર્યાયવાચી શકે છે તેનાથી જે વિપરીત (ઉલટા) છે તેનું નામ અનર્થદડ છે અર્થાત નિષ્પોજન હિંસા આદિ પાપ કરવા તે અનર્થ ડે છે તેનાથી વિરક્ત થવુ તે અનર્થદડ વિરમણ છે દશ દિશાઓમાં આવવા-જવાનું પ્રમાણું રાખવું તે દિવ્રત છે ચાર દિશા અને વિદિશા તથા ઉપર અને નીચે એ પ્રકારે આ દશ ૧૦ દિશાઓ છે હુ અમુક દિશા તરફ આટલે દૂર સુધી જઈશ કે આવીશ
| SR No. | 009334 |
| Book Title | Auppatiksutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 868 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_aupapatik |
| File Size | 26 MB |