Page Text
________________
४८०
औपपातिक
याई, तं जहा-अणत्थदंडवेरमणं ६, दिसिव्वयं ७, उपभोग गुणनतानि, 'तं जहा' तथा 'अणत्थदंडवेरमण' अनर्थदण्डरिग्मणम्-अर्थ प्रयोजन गृह स्थस्य क्षेत्र-धास्तु-धन शरीरपरिपालनायादिविपय, तदयो दण्ड आरम्ग प्राण्युपमद्रोऽथेटण्ड । दण्डो निग्रहो यातना दिनाग इति पयाया । दण्ड निष्प्रयोजन हिंसादिकरणमियर्थ, तस्मा द्विरमण=निवर्तनम् १, 'दिसिनयं दिगनतम्-दिश पूर्वदक्षिणादय ऊर्चमधश्चेति दयविधा , तत्र दिशा सम्बन्धि व्रत निगनतम्-तावासु पूर्वापिदिग्विभागेपु मया गमनागमन विधय न उपकारक है, (त जहा) वे तीन प्रकार ये है (अणत्यदंडवेरमण दिसिन्वय उपभोगपरि भोगपरिमाण) अनर्थदडविरमण प्रत, दिग्नत, उपभोग-परिभोग-परिमाणवत । क्षेत्र, वास्तु, धन, धान्य, एव गरीर के परिपालन आदि के निमित्त जो आरभ किया जाता है, इसका नाम अर्थ है । इस आरम में प्रागिरध अपश्यभावी है । अत इसमे जो दड-प्रोगिया का विनाश होता है उससे पाप का वध जार को होता है । अत यह वध अर्थदड है । अर्थात् प्रयोजन को लेकर जो प्राण्युपमर्दनरूप दड किया जाता है उसका नाम अर्थदड है। दण्ड, निग्रह, यातना एव विनाश ये सन पर्यायवाची शब्द है । इससे जो विपरीत है उसका नाम अर्थदड है। अर्थात निष्प्रयोजन हिंसादिक पाप करना सो अनर्थदड है। इससे विरक्त होना सो 'अनर्थदंडविरमण' है। दश दिशाओं मे आने-जाने का प्रमाण करना सा 'दिग्यत' है। चारदिशा और रिदिशा तथा उर्व एव अध इस प्रकार ये १० दिशाए हैं। मैं अमुक दिशा की ओर इतनी दूर तक जाऊँगा और आऊँगा, इससे आगे बाहर
छ, (तजहा) ते ४२ २॥ छ (अणत्थ दड वेरमण दिसिव्वय उवभोगपरिभोगपरि माण) अन -विरभर प्रत, हिमत, पासपश्लिामपरिभाए त क्षत्र, વાસ્તુ, ધન, ધાન્ય, તેમજ શરીરના પરિપાલન આદિના નિમિત્ત જે આર કરવામાં આવે છે તેનું નામ અર્થ છે આ આર ભમાં પ્રાણિવધ અવ શ્ય ભાવી છે આથી એમ જે દડ-પ્રાણિઓને વિનાશ થાય છે તેનાથી પાપને બધા ને થાય છે તેથી આ વધ અર્થદ ડ છે, અર્થાત પ્રયા જનને લઇને જે પ્રાણિ–ઉપમનરૂપ દડ કરાય છે તેનું નામ અર્થ છે દડ, નિગ્રહ, યાતના તેમજ વિનાશ એ બધા પર્યાયવાચી શબ્દો છે તેનાથી જે વિપરીત (ઉલટા) છે તેનું નામ અનર્થદડ છે અર્થાત નિષ્પોજન હિમા આદિ પાપ કરવા તે અનર્થદડ છે તેનાથી વિરક્ત થવુ તે અનર્થદ વિરમણ છે દશ દિશાઓમાં આવવા-જવાનું પ્રમાણ રાખવું તે દિવ્રત છે ચાર દિશા અને વિદિશા તથા ઉપર અને નીચે એ પ્રકારે આ દશ ૧૦ દિશાઓ છે હુ અમુક દિશા તરફ આટલે દૂર સુધી જઈશ કે આવીશ
| SR No. | 009334 |
| Book Title | Auppatiksutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 868 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_aupapatik |
| File Size | 26 MB |