Page Text
________________
४५०
ओपपातिकवत्र
-
यति, उपचीयमान तदेव दुस जनयति न पुण्य पृथगस्ति, अथवा पुण्यमेवोपचायमान सुख जनयति, तदेवापचीयमान दुस जनयति, न पाप वियते-दयेववादिमतनिराकरणार्थ पुण्यपापयो पृथगभिधानम्, केवलैकत्वमायादिनिरासाय वा सर्वेषा पृथक पृथगुक्ति । 'अत्यि आसवे' अस्यासन -आ-समन्तात् सवति प्रविशति आमनि आनावरणीयायष्टविध फर्म येन स आस्रव , आश्रय इतिच्छायापक्षे तु-आश्रीयते-समुपायते कर्म येन स , पृषोदरादित्वाद् यस्य व, सर्वथा जीवतडागे कर्मसलिलप्रवेशाय नालिकाप्राप्ति होती है एव पाप जन उपचीयमान होता है तर दुख की प्रामि होता है, इससे यह निष्कर्ष निकलता है कि पाप के अपचय और उपचय के अधीन ही जीवों को सुख-दुख की प्राप्ति होती है, अत सुख का कारण पुण्य एव दुस का कारण पाप इस प्रकार से दो स्वतत्र तत्व मानना ठीक नहीं है, या तो पुण्य ही मानो या पाप ही मानो, दोनों को एक साथ मत मानो । इसी तरह पुण्य का हास जन होने लगता है तब जीरों को दुख को प्राप्त होती है और जन पुण्य का उपचय होता है तर जीनों को सुखकी प्रामि होता है । इस कथन से भी यही निष्कर्ष निकलता है कि सुखद ख, पुण्य के उपचय और अपचय के आधीन है। अत इनका कारण उसका ही उपचय एव अपचय है। इससे यह एक पुण्य तत्व हा मानना चाहिये-सो ऐसा कहने वाले वादियों के मन्तव्य को निराकरण के लिये दोना तत्त्वों को स्वतत्ररूप से सत्ता प्रतिपादित की है । अथवा जो वस्तुका एक ही स्वभाव मानते है उन वादियों के मत को निराकरण करने के लिये भिन्न २ रूप से समस्तपदाथा का यह निरूपण हुआ है । (आसवे) आस्रव तत्व है। जिसके कारण से ज्ञानावरणीय सुमनी प्राप्ति थाय छे तमल पात्यारे उपयीयभान (सचित) थाय छ ત્યારે દુખની પ્રાપ્તિ થાય છે આથી એ નિષ્કર્ષ (સાર) નીકળે છે કે પાપના અપચય અને ઉપચયને આધીન જીવોને સુખ દુખની પ્રાપ્તિ થાય છે. આથી સુખનું કારણ પુણ્ય તેમજ દુ ખનું કારણ પાપ આ પ્રકારના બે સ્વતંત્ર તત્વ માનવા ઠીક નથી કાં તે પુણ્યને માને અગર તે પાપને માને બન્નેને એક સાથે ન માને આવી રીતે પુણ્યને હાસ જ્યારે થવા લાગે છે ત્યારે જીવને દુખની પ્રાપ્તિ થાય છે, અને જ્યારે પુણ્યને ઉપચય થાય છે ત્યારે જીવને સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે આ કથનની પણ એજ નિષ્કર્ષ નીકળે છે કે સુખ દુ ખ, પુણ્યના ઉપચય અને અપચયને આધીન છે આથી આનું કારણ તેના ઉપચય તેમજ અપચય છે તેથી એ એક પુણ્ય તત્વજ માનવું જોઈએ આમ કહેવાવાળા વાદિઓના મતવ્યના નિરાકારણને માટે બને તની સ્વતંત્ર રૂપે સત્તાનું પ્રતિપાદન કર્યું છે અથવા જે વસ્તુને કેવળ એકજ સ્વભાવ માને છે તેવા વાદિઓના મતનું નિરાકરણ કરવા માટે જુદા જુદા રૂપથી समस्त महानु माम नि३५४ ४यु छ (आसवे) मा त ना
| SR No. | 009334 |
| Book Title | Auppatiksutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 868 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_aupapatik |
| File Size | 26 MB |