Page Text
________________
ओपपातिक
७६
सारही धम्मवरचाउरंत चक्कवट्टी दीवो ताणं सरणगई पडट्ठा
धर्मस्य नायक = नेता प्रभन इति यावत् । 'धम्मसारही ' धर्ममारथि -म्य साथि, भगति सारथित्वारोपेण धर्मे स्वत्वारोपो ययत इति परम्परितरूपकालद्वारस्तस्माद् यथा सारथी स्थद्वारा तत्स्थमध्वनीन सुखपूर्वकमभीष्ट स्थान नयति उन्मार्गगमनादितश्र प्रतिरुणद्रि तथा भगवान धर्मद्वारा मोक्षम्यानमिति भाव | 'धम्मार - चाउरत चक्रवही ' धर्म वरचातुरन्तचकर्ता - दान - शील- तपो - भावै चतसृणा नरकादिगताना चतुर्णी या कपायाणामन्तो नाशो यस्मात्, अथवा - चतस्रो गतार्थतुर कषायान् वाऽन्तयति नागयताति, यद्वा-चतुर्भिर्दानगीलतपोभायै कृत्वाऽन्तो रम्योऽयवा चचारो दानादयोऽन्ता - अवयवा
( धम्मसारही ) भगवान् धर्मरूप रथका सचालन करनेवाले हैं । भगवानमे सारथिचका आरोप करनेसे धर्ममे रथत्वका आरोप व्यञ्जित होता है, इसलिये यहाँ परम्परितरूपक अलकार समझना चाहिये । इसका अभिप्राय यह है कि, जैसे सारथी स्थद्वारा रथ पर बैठे हुए पथिकोंको सुनपूर्वक उनके अभीष्ट स्थानमे पहुँचाता है, उन्मार्गगमन आदिसे उनको रोकना है, उसी प्रकार भगवान भी धर्मरूप रथमें भव्य प्राणियों को बैठाकर उसके द्वारा उन्हें उनका अभीष्ट मोक्ष स्थानतक सुसपूर्वक पहुँचा देते हैं और उन्हे उन्मार्गसे रोकते है । इसलिये भगवान् धर्मसारथि कहे गये है । ( धम्मवरचाउरतचक्कवट्टी ) दान, शाल, तप, एव भाव उन धर्मके जिन चार पायों द्वारा चार नरकादि गतियाका अथवा चार कोधादि रुपायाका नाश होता है, अथवा चार गतियोंका एव चार कपायाका जो नाग करता है, अथवा दान, शील, तप एव
રથના સચાલન કરવાવાળા છે ભગવાનમાં સારથિત્વના આરોપ કરવાથી ધર્મમા રથત્વના આરેાપ વ્યજિત (પ્રગટ) થાય છે તેથી અહી પર પતિ૩૫૮ અલ કાર સમજવે જોઇએ તેના અભિપ્રાય એ છે કે જેમ સારથી રથ દ્વારા રથ પર બેઠા બેઠા પથિકાને સુખપૂર્વક તેના અભીષ્ટ સ્થાને પહેાચાડે છે, આડા—અવળા માર્ગથી તેને રેકે છે, તે જ પ્રકારે ભગવાનપણુ ધર્મરૂપ રથમા ભવ્ય પ્રાણિઓને બેસાડીને તે દ્વારા તેમને તેમના અભીષ્ટ માસ સ્થાનસુધી સુખપૂર્વક પહેચાડી દે છે અને તેમને ખેાટા માથી શકે છે આથી लगवान धर्मसारथि उडेवाय छे ( धम्मचरचाउरतचक्क्यट्टी हान, शीस, तय, તેમજ ભાવ એ ધર્મના જે ચાર પાયા છે તે વડે ચાર નરકાà ગતિના અથવા ચાર કષાયાને નાશ થાય છે અથવા ચાર ગતિને તેમજ ચાર
| SR No. | 009334 |
| Book Title | Auppatiksutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 868 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_aupapatik |
| File Size | 26 MB |