________________
२९२
उपासकदशामित्रे वृषमहिपाजादिना पण्डकरणव्यापारी निर्लान्छनकर्म, कृपादीनां प्रचुरसक्लेशहेतुत्वादस्यातीचारत्वम् (२)| भूमेरास्वशत्युत्पादनाय दवाग्निमज्वलनविधिदेवामि दापनम् , प्रसस्थानराणामुपमर्दननस्वादयमतीचार (१३)। धान्यानिवपनार्थमुप्ताना वा धान्यादीना परिपोपणार्थ यःमरो-द तडागादीनामुदरानल निस्सार्य तेषा शोपणविधिस्तत्सरोदतडागशोपणम् , अस्य प्रत्यक्षतस्त्रसस्थावरोपमदेवत्वा दतीचारत्व प्रस्फुटमेव (१४)। असतीना-कुलटावेश्यामभृतीना जन गणोऽसू. तीजनस्तस्य पोपण-भाटरग्रहणेन तदुद्वारा जीसिनिर्वहणार्थ परिरक्षणमसती जनपोपणम्-सनिर्यमूलस्य ब्रह्मचर्यनाशस्य निदानत्वादयमतीचारः (१५)। एतानि पञ्चदश वर्मादानपदवान्यानि, कठौराणि पाण्यादीयन्ते गृह्यन्ते,यद्वा
(१२) निर्लान्छनार्म-चैल, भैस, पकरा आदिको नपुसक बनाना (बधिया बनाना)। इससे बैल आदिको अत्यन्त पीड़ा होती है इस लिए यह अतिचार है।
(१३) दवाग्निदापन-भूमिको उर्वरा ( उपजाऊ ) यनाने के लिए दवान प्रज्वलित करना । त्रस स्थावर जीवोंको हिंसाका कारण होनेसे इस अतिचार कहा है।
(१४) सरोहृदतडागशोपण-धान्य आदि योनेके लिए, या थाय हए धान्योंको पुष्ट करनेके लिए सर हद तडाग आदिमेंसे जल निकाल कर उन्हें सुखा देना। यह साक्षात् ही बस-स्थावर जीवांकी रिसाका कारण है इससे इसे अतिचार कहा है।
(१५) असतीजनपोषण-जीविकानिर्वाह करनेके लिए कुलटा स्त्रियोंको भाड़ा देकर रखना। यह सब अनर्थोंका मूल और ब्रह्मचर्यका नाशक है, इसलिए इसे अतिचार कहा है।
(૧૨) નિલાં છ-કર્મ-બળદ, પાડા, બકરા આદિને નપુસક બનાવવા (ખા કરવા) તે તેથી બળદ વગેરેને અત્યંત પીડા થાય છે તેથી તે અતિચાર છે
' (૧૩) દવાગ્નિદાપન-જમીનને કસવાળી બનાવવા માટે દવાન સળગાવવા ત્રસ–સ્થાવર જીવોની હિંસાનું કારણ હોવાથી તેને અતિચાર કહ્યું છે " (૧૪) સરહદતડાગશેષણ- ધાન્ય આદિ વાવવાને માટે, યા વાવેલા ધાન્યને પુષ્ટ કરવાને માટે સરેવર, ધરા, તળાવ વગેરેમાથી જળ કાઢી ને તેને સુકવી દેવા તે એ સાક્ષાત્ બસ-સ્થાવર જીવોની હિંસાનું કાર છે, તેથી તેને અતિચાર કહ્યો છે
(૧૫) અસતીજનપિષણ–આજીવિકાને નિવાહ કરવાને કલટા અને ભાડુ આપીને રાખવી એ બધા અનર્થોનું મૂળ અને બ્રહ્મચર્યનું નાશક છે, તથા તેને અતિચાર કહ્યો છે
