________________
aritrafeteria टीका अ १ सू० ११ धर्म० श्रावकधर्म० नयमरूपणम् १७७
पातालका सा अन्तर है । लेखनी लिखने के काम आती है और दीपक प्रकाशके लिए उपयोग मे आता है । अतः दोनो एक नहीं हैं ।
समभिरूढ नय कहता है - बिल्कुल ठीक। यही तो हम कहते हैमहीरुह पृथ्वी पर उगता है और पादप जडोसे खुराक देता है । दोनो में आकाश पातालका सा अन्तर है, फिर इन दोनो शब्दों का अर्थ एक कैसे हो सकता है ? आखिर गुण और क्रियासे पदार्थों (वाच्यो) में भेद मानना ही पडेगा, और जब ऐसा माने बिना छुटकारा नही तो गुण और क्रियाके भेदको पर्यायवाची शब्दोके अर्थमे भी लागू करना चाहिए। लेखनी और दीपक मे जब गडबडी पडती है तब तो गुण और क्रियाके आगे ले जाते हो, और जन पर्यायवाची शब्दों की बारी आती है तो गुण और क्रियाको छुपा लेते हो, यह कहाँ का न्याय है ? जब गुण - क्रियाके भेदसे शब्द के वाच्य में भेद माना तो पर्यायवाची शब्दों मे भी गुण क्रियाके भेदसे भेद मानिए ।
यही समभिरूढ का मत है । वह नहीं चाहता कि भूपति ( धरती के मालिक) और नरपति (मनुष्यों के मालिक) का एक ही अर्थ माना जाय। वह कहता है- यदि भूपति और नरपति एक है ता भूपति, જેટલુ આ તર છે. કલમ લખવાના ડોમમા આવે છે અને દીપક પ્રકાશને માટે ઉપ ચેગમા આવે છે, માટે તે બેઉ એક નથી
माश
સમાભિરૂઢ નય કહે છે કેઝીક કહેા છે. અમે પણ એજ કહીએ છીએ– મહીશ્ડ પૃથ્વીપર ઉગે છે અને પાઇપ મૂળ વડે ખેાક લે છે, બેઉમા પાતાલ જેટલુ અંતર છે, તે પછી એ બેઉ શબ્દના અર્થો એક જ કેવી રીતે થઈ શકે ? છેવટે ગુણુ અને ક્રિયાએ કરીને પદાર્થk ( વાગ્યે )મા ભે. માનવા જ પડશે, અને જો એમ માન્યા વિના છૂટકે નથી, તે ગુણ અને ક્રિમાના લેને પર્યાયવાચક શબ્દોના અર્થામા પણ લાગુ કરવા ોચે કલમ અને દીપકમા જ્યારે ગરઅર્ડ થાય છે, ત્યારે તે ગુણુ અને ક્રિયાને આગળ લઇ આવે છે, અને જ્યારે પર્યાયવાચક શબ્દોના વારે આવે છે ત્યારે ગુણુ અને ક્રિયાને છુપાવી દે છે, એ ક્યાને ન્યાય ? જો ગુણ-ક્રિયાના ભેદે કરીને શબ્દના વચ્મા ભેદ માન્ય, તે પર્યાયવાચક શબ્દમા પણ ગુણ—ક્રિયાના ભેઢે કરીને ભેદ માને
એવા સમભિરૂઢને મત છે તે નથી ઈચ્છતા કે–ભૂતિ (ધ તીના માલિક ) અને નરપતિ ( મનુષ્યાને માલિક )ને એકજ અર્થ મનાય તે કહે છે કે એ ભૂપતિ
