________________
६००
-
तापकणा ता इव पालका-श्यामवर्णः । नयणविसरोसपुण्णे' नयनविपरोषपूर्णः -- नपनयो विप रोपश्च, ताभ्या पूर्ण: 'अजणपुजनियरप्पगासे' अञ्जनपुननिकरणकाश:पजलाना निकर:- राशिः तवरमवाश कान्तिर्यस्य स तथोक्तः-अत्यन्त श्याम इत्यर्थः । ' रत्तच्छे । रक्ताक्षः = रक्तने । 'जमलजुयल्चचलचलतजीहे' यमल्युगलचञ्चलचलज्जिद -यमले सहातिनौ युगटे-उभे चञ्चले चपले चलन्त्यौ पुन पुनर्वहिनिस्सरन्त्यो जिवे यस्य स तथा । 'धरणीयलवेणिभूए' धरणितलवेणी भूत अतिदै यश्यामत्वादिसादृश्यात् पृथिव्या केशपाशसहशः ' उक्डफड कुडिजटिलपचरखडवियडफडाडोवकरणदच्छे । उत्कटस्फुटकुटिलजटिल फर्कश विकटस्फटाटोपकरणदक्षः - उत्कट' = बलवताs पि धसयितुमशक्यः, स्फुटः व्यक्तः कुटिलाचक्र', जटिल:-सिंहवत् शटायुक्तः, कर्कश ठोरः, विकटच-- भयङ्करो यः फटाटोप'-फणाडम्बरः तस्य करणे विस्तारणे दक्षनिपुणः । लोहा गरधम्ममाण घमघमत घोसे ' लोहाफरमायमान धमधमायमान घोप - लोहा यह बड़ा गुस्से पाज है । कज्जल पुज की राशि के समान यह बिलकुल काला है। इस के दोनों नेत्र सदा लाल रहते हैं । इस की साथ २ रही हुई दोनों चचल जिह्वाण चार २ थाहर निकलनी रहती हैं । अत्यन्त दीर्घ एव श्याम होने के कारण यह देग्वने में ऐसा लगता है कि जैसे मानो पृथिवी रूप स्त्री की वेणी चोटी ही हो । बलवान पुरुष भी जिसे नष्ट नहीं कर सस्ता है जो व्यक्त है, कुटिल-चक्र-है,सिंह के समान शटो सपन्न है, कर्कश है, और विकट-भयकर है-ऐसी अपनी फणा के फैलाने में यह बड़ा भारी दक्ष है । भट्टी में तपते हुए लोहे का जैसे धम धम शब्द होता है उसी प्रकार इस से निकला हुआ शब्द भी धम धम ऐसी आवाज करता हुआ ही निकलता है। इस का अत्यन्त जो ઝેર રહે છે તે બહુ જ ક્રોધી છે કાજળના સમયની જેમ સાવ ક ળે છે તેના બને તે હમેશા રાતા રહે છે તેની સાથે રહેનારી બને છ ચ ચળ તેમજ વાર વાર બહાર નીકળતી રહે છે બહુ લાબો અને કાળે હોવાથી તે જેવામાં એ લાગે છે કે જાણે પૃથ્વી રૂક્ષી સ્ત્રીની વેણી ( ટી ) જ ન હેય બળવાન પુરુષ પણ જેને નષ્ટ કરી શકતા નથી, જે વ્યક્તિ છે, કુટિલ १४-छ, सिंहनी २ शटा सपन्न (शपाणी ) छ, 'श छ, मन विटભય ક૨-છે એવી પિતાની ફણાને ફેલાવવામા તે ભારે દક્ષ છે ભઠ્ઠીમાં તપા વવામાં આવેલા લેખો જેમ ધમ ધમ ” દવનિ થાય છે તે પ્રમાણે જ તેમાથી નીકળતે દવનિ પડ્યું છે ધમ ધમ ' અવાજ કરતે ૧ કે ૨ તેને
