Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.४ २०९ पुद्गलानां कृतयुग्मादित्वम् ........८६३ .' दावरजुम्मा नो कलिओगा' विधानादेशेन नो कृतयुग्माः किन्तु ज्योजाः नों द्वापरयुग्माः, नों कल्योजा, समस्तत्रिप्रदेशिकमीलने तत्प्रदेशानां च चतुष्कापहारे चतुरग्रादित्वं भजनया स्यात् त्रिप्रदेशिकानामनवस्थितसंख्यात्वात् यथा चतुर्णा त्रिपदेशिकानो" मीलने द्वादशपदेशाः ते च चतुरग्रा भवन्ति पश्चानों अपेक्षा लेकर भजना से चतूराशिरूप होते हैं-कदाचित् वे कृतयुग्म रूप भी होते हैं, कदाचित् न्यो जरूप भी होते हैं, कदाचित् छापरयुग्म.' हप भी होते हैं और कदाचित् कल्पोजरूप भी होते हैं। पर 'विहाणा: देसेणं' स्वतन्त्र रूप से एक २ त्रिप्रदेशी स्कन्ध योजराशिरूप ही होता है। कृतयुग्मराशिरूप अथवा द्वापरयुग्मराशिरूप अथवा कल्योजराशिरूप नहीं होता है । तात्पर्य इस कथन का ऐसा है कि जब प्रदेशों की अपेक्षा लेकर समस्त विप्रदेशिक स्कन्धों का विचार सामान्यरूप से किया जाता है-तब उस अवस्था में समस्त त्रिप्रदेशिक स्कन्ध ग्रहीत हो जाते हैं और उनके मेल में समस्त उनके प्रदेश अनेक हो जाते हैं -उस समय प्रदेशों की संख्या अनवस्थित रहती है । अतः भजना से उस हालतमें इनमें चारराशिरूपता आ जाती है । जैसे मानलो जय चार त्रिप्रदेशिक स्कन्धों को मिलाया जाता है तो ४ त्रिदेशिक स्कन्धों के १२ प्रदेश हो जाते हैं और इन्हें जव चार से अपहृत किया जाता है तो अन्त में चार बचते हैं इसलिये इनमें कृतयुग्मराशिरूपता શેની અપેક્ષાથી ભજનાથી ચારે રાશિ રૂપ હોય છે. એટલે કે કોઈવાર તેઓ કૃતયુગ્મ પણ હોય છે. કે ઈવાર તેઓ વ્યાજ રૂપ પણ હોય છે. કોઈવાર દ્વાપરયુગમ રૂપ પણ હોય છે અને કઈવાર કલ્યાજ રૂપ પણ હોય છે પરંતુ 'विहाणादेसेण' २५तत्र मे मे १ प्रदेश २ घी या०४ राशि ३५ र હોય છે. કૃતયુગ્મરાશિ રૂપ અથવા દ્વાપરયુગ્મ રાશિ રૂપ અથવા કલેજ રાશિ રૂપ હોતા નથી. આ કથનનું તાત્પર્ય એ છે કે-જ્યારે પ્રદેશોની અપે. સાથી સઘળા ત્રણ પ્રદેશવાળા સ્ક ધોને વિચાર સામાન્યપણાથી કરવામાં આવે છે, ત્યારે તે અવસ્થામાં સઘળા ત્રણ પ્રદેશવાળા સ્ક ધોનો સમાવેશ થઈ જાય છે અને તેઓના મેળવવામાં આવતાં સઘળા તેઓના પ્રદેશે અનેક થઈ જાય છે. તે વખતે પ્રદેશની સ ખ્યા અનવસ્થિત-અનિશ્ચિત રહે છે તેથી એ સ્થિતિમાં ભજનાથી તેમાં ચારે રાશિપણું આવી જાય છે જેમકે-જ્યારે ચાર ત્રણ પ્રદેશેવાળા સ્ક ધ મેળવવામાં આવે તો ૪ ચાર ત્રણ પ્રદેશવાળા સ્ક ના ૧૨ બાર પ્રદેશ થઈ જાય છે અને તેમાંથી ચારની સંખ્યાથી અપહાર કરવામાં આવે છે, તે છેવટે ચાર બચે છે, તેથી તેઓમાં કૃતયુમ
| SR No. | 009325 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 15 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 972 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 59 MB |