Page Text
________________
प्रमैन्द्रिका टीका श०२५ उ.४ सू०४ भावतो जोवानां कृतयुग्मादित्वनि० ७८५ भदन्त ! 'जीवस्याssमिनिबोधिज्ञानपर्यायाः किं कृतयुग्मः त्र्योन. द्वापरयुग्मः - कल्योज़ो वेति प्रश्नः ? भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! ( सिय कडजुम्मे जाव - सिय कलिओगे' स्यात् - कादाचित् कृतयुग्मः यावत् - स्यात् कल्योजः । आवरणानां क्षयोपशमस्य विचित्रत्वात् आभिनिबोधिकज्ञानस्य विशेषाः, तथा तस्यैव ये सक्ष्म - निर्विभाज्या अंशाः, तत्वाऽऽभिनिवोधिकज्ञानस्य पर्यायाः कथ्यन्ते । ते च पर्याया अनन्ता भवन्ति, परन्तु तेषां पर्यायाणामनृतस्वेऽपि क्षयोपशमस्य विचित्रत्वेन तेषामनन्तश्वमनवस्थितम् अतो भिन्न-भिन्न समयाश्रयणेन चतूराशिरूपा भवन्तीति । एवं एर्गिदियवज्जे जब वैमाणिए' एव का आभिनियोधिकज्ञान पर्याय क्या कृतयुग्मराशिरूप हैं ? अथवा योज रूप हैं ? अथवा द्वापरयुग्मरूप है ? अथवा कल्पोजरूप हैं ? इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं - 'गोयमा ! सिय कडजुम्मे जाव सिय कलिओगे' हे गौतम जीव की अभिनियोधिक ज्ञानपर्याय कदाचित् कृतयुग्म. राशिरूप भी होता हैं और कदाचित् यावत् कल्पोजरूप भी होता हैं । आवरण के क्षयोपशम की विचित्रता से अभिनियोधिक ज्ञान की विशेषताएँ तथा - आभिनियोधिक ज्ञान के ही जो सूक्ष्म निर्विभाज्य अंश है वे ही आभिनियोधिक ज्ञान की पर्यायें कहे गए हैं। ये पर्यायें अनन्त होते हैं, परन्तु इन पर्यायों में अनन्तता होने पर भी इनमें क्षयोपशम की विचित्रता से अनन्तता अनवस्थित हैं, इसलिये भिन्न २ समय के आश्रयण से इनमें चतृराशिरूपत्ता होती है । 'एवं एनिंदिय वज्जे जाव माणिए' इसी प्रकार से एकेन्द्रिय जीव को छोड़कर यावत्
"
સૂત્રપાઠથી શ્રીગૌતમસ્વામી પ્રભુશ્રીને એવું પૂછે છે કે-હે ભગવન્ જીવના આભિ નિખાષિક જ્ઞાનપર્યાય શુ મૃતયુગ્મ રાશિરૂપ છે ? અથવા ચૈાજરાશિ રૂપ છે ? અથવા દ્વાપરયુગ્મરાશિ રૂપ છે ? અથવા કલ્ચાજરાશિ રૂપ છે ? આ પ્રશ્નના 'उत्तरमा प्रभुश्री गौतमस्वामीने हे छे है - 'गोयमा ! खिय कडजुम्मे जाव सिय ઋદ્ધિમોરો' હે ગૌતમ ! જીવના આભિનિષેાધિક જ્ઞાનપર્યાય કોઈવાર કૃતયુગ્મ રાશિ રૂપ પણ હોય છે, અને કાઇવાર યાવત્ કયેારાશિ રૂપ પણ હાય છે. આવરણના ક્ષયાપશમની વિચિત્રતાથી આબિનિાધિક જ્ઞાનની વિશેષતાએ અને આભિનિષેાધિક જ્ઞાનના જ જે સૂક્ષ્મ નિવિભાજ્ય અંશે છે, તેજ આભિનિષાધિક જ્ઞાનની પર્યાયે કહેલ છે. આ પર્યાયા અનંત હાય છે, પરંતુ આ પર્યાચામાં અનંતપણુ હાવા છતાં પણ આમા ક્ષાપશમની વિચિત્રતાથી
અનંતપણુ` રહેલ છે તેથી જુદા જુદા સમયના આશ્રયથી તેએમાં ચારે રાશી , पशु रहे छे, 'एव एगिदियवज्जे जाव वेमाणिए' मा प्रमाणे मे न्द्रिय
० ९९
| SR No. | 009325 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 15 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 972 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 59 MB |