Page Text
________________
भगवतीस्त्र व्यमिति । 'एवं जाव आयए' एवम्-यावदायतसंस्थानमपि सातव्यम् । अत्रयावत्पदेन व्यस्रचतरम्नसंस्थानयोग्रहणं भवति । तथा च वृत्तसंस्थानादारभ्य आयतसंस्थानपर्यन्तसंस्थानानि द्रव्याधतया न कृतयुग्मादिरूपाणि । किन्तु-कल्योजरूपाण्येव भवन्ति । द्रव्यरूपेण वृत्तादीनामेकरूपतया चतुःसंख्ययाऽपहाराऽभावादिति परिमण्डलादीनि एकवचनेन निरूप्य-बहुवचनेनाह-'परिमंडला णं मंते ! संठाणा दवट्टयाए कि कडजुम्मा ते ओया पुच्छा' परिमण्डलानि खलु भदन्त ! संस्थानानि द्रव्यार्थतया कि कृतयुग्मानि व्योजानि द्वापरयुग्मानि कल्योजानि ? इति पृच्छापदसंग्राह्यः प्रश्नः । उत्तरमाह भगवान्-'गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! 'ओघादे सेणं' ओघादेशेन सामान्यरूपेग सर्वपमुदितरूपेण सर्वपरिमण्डलसंस्थानापेक्षयेत्यर्थः । 'सिय कडजुम्मा' स्यात्-कदाचित् कृतयुग्मानि । 'सिय तेोगा' स्यात्-कदाचित् योजस्वरूपाणि, 'सिय दावरजुम्मा' स्यात् कदाचित् द्वापरयु प्रकार का यावत् आयत संस्थान तक जानना चाहिये । यहां यावत्पद से यस्त्र, चतुरस्र संस्थान का ग्रहण हुआ है। तयाच वृत्तसंस्थान से लेकर आयत संस्थान तक सब संस्थान द्रव्यरूप से कृतयुग्मादिरूप नहीं है किन्तु कल्योज रूप ही है। द्रव्यरूप से वृत्तादि संस्थानों में जो एकरू. पता का कथन किया गया है वह चार संख्या से उनका अपहार नहीं हो सकने से किया गया है। इस प्रकार से यहां तक परिमंडल आदि संस्थान का निरूपण उनकी एकवचनता को लेकर किया गया है अब पहुवचन को लेकर इनका निरूपण सूत्रकार करते हैं-'परिमंडला णं भंते! संठाणा दवट्टयाए कि कडजुम्मा तेओया पुच्छा' हे भदन्न ! अनेक परिमंडल संस्थान द्रव्यार्थ रूप से क्या कृतयुग्मरूप है ? अथवा योजरूप है? अथवा द्वापरयुग्म रूप हैं ? अथवा कल्योजरूप है ? इसके उत्तर में प्रभु श्री कहते हैं-'गोयमा! ओघादेसेण सिय कडजुम्मा, सिय तेओंगा, થાવત્ આયત સ સ્થાન સુધીમાં સમજવું અહીંયાં યાવત પદથી વ્યસ્ત્ર, અને ચતુરસ્ત્ર સંસ્થાન ગ્રહણ કરાયા છે તથા વૃત્તસંસ્થાનથી લઈને આયત સંસ્થાન સુધી બધા જ સંસ્થાને દ્રવ્યપથાથી કૃતયુગ્માદિરૂપ નથી. પરંતુ કજ રૂપ જ છે. દ્રવ્ય રૂપથી વૃત વિગેરે સંસ્થાનમાં એક રૂપ પણાનું જે કથન કરવામાં આવ્યું છે, તે ચારની સંખ્યાથી તેને અપહાર ન થવાથી કરેલ છે. આ રીતે અહિં સુધી પરિમંડલ વિગેરે સંસ્થાનું નિરૂપણ તેના એક વચન પથાથી કરેલ છે. હવે બહુવચનને આશ્રય લઈને સૂત્રકાર તેનું નિરૂપણ ४२ छ-'परिमडला ण भंते ! संठाणा दव्वट्ठयाए किं कडजुम्मा तेओया पुच्छा 3 ભગવન અનેક પરિમંડલ સંસ્થાને દ્રવ્યાર્થપણાથી શું કૃતયુગ્મરૂપ છે? અથવા જરૂપ છે? અથવા દ્વાપર યુગ્મરૂપ છે? અથવા કલ્યાજ રૂપ છે.
| SR No. | 009325 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 15 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 972 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 59 MB |