Page Text
________________
प्रमेयवन्द्रिका टीका श० २० ४.१० सू०२ नैरयिकाणामुत्पादादिनिरूपणम् १४१
कतिसञ्चिता वैमानिकाः संख्यातगुणा अधिका भवन्ति, कति सञ्चितापेक्षयाऽपि असंख्यातगुणा अधिका अकविलचिता वैमानिका सवन्ति, एवमेव दण्डकान्तरेऽपि अल्पवत्वं स्वयमेव वक्तव्यं ज्ञातव्यं चेति । 'एगेंदियाणं नत्यि अप्पाबहुगं' एकेन्द्रियाणां नास्ति अल्पबहुत्वकम्, एकेन्द्रियाणामल्पबहुत्वं न भवतीत्यत उक्तम् 'एगिर्दियवज्जाणं' इति 'एसिणं विद्वाणं' एतेषां खलु भदन्त ! सिद्धानाम् 'कतिसंचियाणं अवत्तव्यगसंचियाण य' कतिसञ्चितानामवक्तव्यसश्चितानां च 'कयरे कयरेहिंतो जाव विसेसहिया वा' कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वा, कतिसञ्चितावक्तव्यसञ्चितसिद्धानां मध्ये केपामपेक्षया के अल्पाचा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वेति प्रश्नः । भगवानाह - 'गोयमा ' गुणे अधिक अतिसंचित हीन्द्रिय जीव हैं इसी प्रकार से सबसे कम अवक्तव्य संचित वैमानिक हैं इनकी अपेक्षा कतिसंचित वैमानिक संख्यातगुणे अधिक हैं । हृतिसंचित वैज्ञानिकों की अपेक्षा भी असंख्यातगुणे अधिक अतिसंचित वैमानिक हैं । इसी प्रकार से दण्डकान्तर में (अन्यदण्डकों में) भी अल्प बहुश्व का कथन अपने आप से कर लेना चाहिये और समझ लेना चाहिये 'एनिंदियाणं नत्थि अप्पाबहुगं" एकेन्द्रिय जीवों में अल्प बहुत्व नहीं होता है इसीलिये यहां "एनिंदियवज्जाणं" ऐसा पाठ कहा गया है । "एएसि णं सिद्धा णं" अब गौतमस्वामी प्रस्तु से ऐसा पूछते हैं कि - हे भदन्त ! कति संचित सिद्धों एवं अवक्तव्यसंचित सिद्धों के बीच में किनकी अपेक्षा कौन अल्प हैं ? कौन बहुत हैं ? कौन तुल्य हैं ? और कौन विशेषाधिक हैं ? છે, તેનાથી પશુ અસખ્યાતગણુા અધિક અતિસ ́ચિત દ્વીન્દ્રિીય જીવા છે, એ રીતે સૌથી કમ મવક્તવ્ય સ`ચિત વૈમાનિકા છે, તેઓની અપેક્ષાએ કૃતિ સચિત વૈમાનિકા સખ્યાતગણા અધિક છે. કૃતિસ`ચિત વૈમાનિકાની અપેક્ષાએ પણ અસખ્યાતગણા અધિક અતિ સચિત વૈમાનિકા છે. એજ પ્રમાણે દંડકાન્તરમાં (બીજા દડકામાં) પણ અલ્પ બહુત્વનું કથન સ્વય' સમજી सेवु'. 'एगिदियाणं नत्थि अप्पा बहुगं' सेन्द्रिय वामां मप, महुत्व होतु नथी. तेथी अडियां 'एगिदियवज्जाणं' येवो या उडेल छे. 'एएसि णं सिद्धाणं' હવે ગૌતમસ્વામી પ્રભુને એવુ' પૂછે છે કે-હે ભગવન્ કૃતિ સ`ચિત સિદ્ધો
અને વક્તવ્ય સ ́ચિત સિદ્ધોમાં કેની અપેક્ષાએ કાણુ અલ્પ છે ? કાણુ ખહુ છે? કાણુ તુલ્ય છે ? અને કેણુ વિશેષાધિક છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં
| SR No. | 009324 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 14 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 683 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 42 MB |