Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१८ उ०१ सू०१ प्रथमाप्रथमत्वे दृष्टिद्वारम्
५६७
9
Fear पेक्षा अवस्थायां सम्यक्त्व स्वीकारादिति, एकेन्द्रियाणां तु सम्यग्दर्शनं न भवति, तेन नारकादिदण्ड कचिन्तायामेकेन्द्रियान् वर्जयित्वा शेषः स्यात् प्रथमः स्यादमथमः प्रथमसम्यक्त्वलाभापेक्षया प्रथमः स्यात् द्वितीयादिलाभापेक्षया तु अप्रथमः स्यात् एवं ज्ञातव्यमिति । “सिद्धे पहमे नो अपद मे " सिद्धः प्रथमो नो अप्रयमः सिद्धस्तु प्रथम एच सम्यग्दृष्टिभावेन सिद्धत्वानुगतस्य सम्यक्त्वस्य तदानीमेव भावात् नतु अप्रथमः सिद्धत्वानुगतस्य सम्यक्त्वस्य पूर्वं कदाचिदपि अप्राप्तित्वादिति । "पुहुत्तिया जीवा पढमा वि अपढमा वि" पृथकृत्विका जीवाः प्रथमा अपि अप्रथमा अपि बहुवचनमाश्रित्य जीवाः सम्यग्दृष्टिभावेन प्रथमा अपि भवन्ति तथा सम्यग्दृष्टिभावेन अप्रथमा अपि भवन्ति माथजीव हैं उनको सास्वादन सम्पकृत्व की अपेक्षा से अपना वस्था में सम्यक्त्व होता है । इस कारण एकेन्द्रिय सिवाय बाकी के जीव नरकादि दण्डक के विचार में कदाचित् प्रथम हैं और कदाचित् अप्रथम हैं । प्रथम सम्यग्दर्शन की प्राप्ति की अपेक्षा वह प्रापक जीव प्रथम है और सम्यग्दर्शन से पतित होकर पुनः उसे द्वितीय बार प्राप्त करनेवाला जीव अप्रथम है । 'सिद्धे पढमे नो अपढमे' सिद्ध को जो यहां सम्यग्दृष्टि भाव की अपेक्षा से प्रथम कहा गया है। उसका भाव ऐसा है कि सिद्धत्वसहचरित सम्यदर्शन उसी समय में मोक्ष गमन के समय में ही प्राप्त नहीं होता है । इसके पहिले वह कभी भी प्राप्त नहीं होता है, इसलिये सिद्धको यहीं अप्रथम नहीं कहा गया है । 'पुहुत्तिया जीवा पढमा वि अपढमा वि' बहुवचन को आश्रित करके जीव सम्यग्दृष्टि भाव की अपेक्षा से प्रथम भी
અપર્યાપ્તાવસ્થામાં સમ્યક્ત્વ થાય છે તે કારણે એકેન્દ્રિય વિનાના ખાકીના જીવ નારક આદિ દડકના વિચારમાં કદાચિત્ પ્રથમ છે અને કદાચિત્ અપ્રથમ છે. પહેલાં સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તીની અપેક્ષાથી તે પ્રાપ્ત કરનાર જીવ પ્રથમ છે અને સમ્યક્ દશનથી ભ્રષ્ટ થઈને ફરી બીજી વાર તે भेजवनार व अप्रथम छे. "सिद्धे पढमे नो अपढमे" सिद्धने सभ्य दृष्टि ભાવપણાથી અહિયાં જે પ્રથમ કહ્યા છે, તેનુ કારણ એવું છે કે સિદ્ધપણાનું સહચારી સમ્યગ્ દન તે જ સમયે એટલે કે મેાક્ષગમન સમયે જ પ્રાપ્ત થાય છે. તેનાથી પહેલાં તે કાઇ પણ સમયે પ્રાપ્ત થતુ નથી. તેથી સિદ્ધોને अडियां अप्रथम उद्या नथी. "पुहुत्तिया जीवा पढमा वि अपढमा वि” બહુ વચનને આશ્રય કરીને જીવ સમ્યગ્ દૃષ્ટિ ભાવપણાથી પ્રથમ પણ છે
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |