Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१२ उ०९ सू०३ भव्यद्रव्यदेवादिस्थितिनिरूपणम् ३२२ 'धम्मदेवाणं भंते ! पुच्छा' हे भदन्त ! धर्मदेवानां कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता - ? इति पृच्छा, भगवानाह - 'गोयमा ! जहणेणं अंतोमुहुतं, उकोसेणं देणा पुकोडी' हे गौतम! धर्मदेवानां जघन्येन अन्तर्मुहूर्त स्थितिः प्रज्ञता, इदम् अप्रमत्तसंयमापेक्षया चोध्यम्, प्रमत्तसंयमस्यतु-अत्रैव तृतीयशतकस्य तृतीयोदेशके मण्डितपुत्रपश्नोत्तरे जघन्यत एकसमयस्य प्रतिपादितत्वात् । यद्वा योऽन्तर्युहूर्ताविशेषायुष्कचारित्रं प्रतिपद्यते तदपेक्षया इदं बोध्यम्, उत्कृष्टेन तु धर्मदेवानां देशोना पूर्वकोटी स्थितिः प्रज्ञप्ता, तथा च यो देशोन देशोनता - च पूर्वकोटया, पूर्व कोटच । युष्मश्चारिच प्रतिपद्यते तदपेक्षयेदमवसे यम
अथ गौतमस्वामी प्रभु से पूछते हैं- 'धम्मदेवाणं भंते । पुच्छा हे भदन्त | धर्मदेवों की स्थिति कितने काल की कही गई है ? उत्तर में प्रभु ने कहा- 'गोमा' हे गौतम! 'जहणेणं अतोमुहतं उफो सेणं देणा पुचकोडी' धर्मदेवों की जघन्यस्थिति एक अन्तर्मुहूर्त की कही गई है, (यह स्थिति कथन अप्रमत्तमयत की अपेक्षा से है । नहीं तो प्रयत की तो इसी तृतीयशतक के तृतीय उद्देशक में मण्डि - तपुत्र के प्रश्नोत्तर में जघन्यस्थिति एक समय की कही गई है ) अथवा. जिसकी आयु अन्तर्मुहूर्त्त की बाकी रही है - ऐसा जीव जब चारित्र को, धारण करलेता है तो इस अपेक्षा से यह जघन्य स्थिति का कथन बन जाता है। तथा धर्मदेवों की उत्कृष्ट से स्थिति जो देशोनपूर्वकोटि की कही गई है - वह देशोनपूर्वकोटि की आयुवाले जीव को चारिभ्रग्रहण
જેમ કે બ્રહ્માન્ત ચક્રવર્તીની માય઼સ્થિતિ ૭૦૦ વર્ષની અને ભરત ચક્રવતીની આયુસ્થિતિ ૮૪ લાખ પૂર્વની હતી.
गौतम स्वामीनी प्रश्न- " धम्मदेवाणं भंते ! पुच्छा " हे भगवन् ! धर्मદેવાની સ્થિતિ કેટલા કાળની કહી છે?
महावीर अलुना उत्तर- " गोयमा ! जहणणेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेण देसूणापुव्वकोडी " हे गौतम! धर्म हेवानी न्धन्यस्थिति मे मन्तर्मुहूर्तनी उडी છે, આ સ્થિતિ અપ્રમત્ત સ'યતની અપેક્ષાએ કહી છે. પ્રમત્ત સયતની જઘ 'સ્થિતિ તા ત્રીજા શતકના ત્રીજા ઉદ્દેશકના મહિતપુત્રના પ્રશ્નોત્તરીમાં જણાવ્યા અનુસાર એક સમયની કહી છે. અથવા જેનું આયુષ્ય એક અન્તમુહૂત પ્રમાણ જ ખાડી રહ્યું હાય એવા જીવ ને ચારિત્રને ધારણ કરી લે તા, તે દૃષ્ટિએ વિચાર કરવાથી આ જઘન્યસ્થિતિ વિષયક કથન ઘટિત થઈ જાય છે. ધર્મદેવાની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ દેશેાનપૂર્વકાર્ટની કહી છે. દેશેાનપૂવ કેટિના માયુષ્યવાળા જીવના ચરિત્રગ્રહણની અપેક્ષાએ આ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ કહેવામાં આવી છે. પૂર્વકાટ્રમાં જે દેશેાનતા કહેવામાં આવી છે, તે પૂર્વ
भ० ४१
| SR No. | 009320 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 743 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |