Page Text
________________
6
प्रमेयचंद्रिकाठीश. ९उ. ३२०१८ रविकात्यादादिसम्वर निरन्तरतानि० ३२५ र्तनाऽसंभवात्, ' एवं जाव वेमाणिया ' एवं पूर्वोक्तरीत्यैव यावत् - अरकुमारादि भवनपति पृथिनी कायिकायेकेन्द्रियद्वीन्द्रियत्रीन्द्रिय चतुरिन्द्रियपञ्चन्द्रिय तिर्य ग्योनिकमनुष्यवानव्यन्तरा अपि सन्त एव उद्वर्तन्ते, नासन्त उद्वर्तन्ते, किन्तु ज्योतिषिका वैमानिकाश्च सन्तएव च्यवन्ति, नासन्तश्च्यवन्ति इति भावः, तत्सूचयनाइ - ' नवरं जोइसियवेमाणिएसु चयंति भाणियव्वं ' नवरं नैरयिकाद्यपेक्षया ज्योतिपिकवैमानिकेषु, विशेषस्तु 'उद्वर्तन्ते ' इतिस्थाने ' च्यवन्ति ' इति भणिविषाण आदिकी तरह अपने मूल रूपसे अविद्यमान वस्तुमें उतना करणत्व नही बन सकता है । एवं जाव वैमाणिया ' इसी प्रकार असुरकुमारादि भवनपति से लेकर पृथिवीकायिकादि एकेन्द्रिय जीव, हीन्द्रिय जीव तेहन्द्रिय जीव, चौइन्द्रिय जीव पंचेन्द्रिय तिर्यग्योनिक जीव, मनुष्य, वानव्यन्तर ये सब भी विद्यमान हुए ही उद्वर्तना करते हैं, असत् हुए उद्वर्तना नहीं करते । किन्तु ज्योतिषिक और वैमानिक द्रव्य दृष्टिसे सत् बने हुए होकर ही चवते हैं, असत् बने हुए होकर चवते नहीं हैं " इसी बातको सूचित करनेके लिये "नवर जोइसियवेमाणिएसु चयंति भाणियव्वं " सूत्रकारने ऐसा कहा है । नैरfयक आदिकी अपेक्षा ज्योतिषिक और वैमानिक इनमें यह विशे पता है कि इनमें "उद्वर्तन्ते " इस क्रियापदके स्थान में " च्घवन्ति " ऐसे क्रियापद का प्रयोग करना चाहिये ।
44
अब गांगेय प्रभु से ऐसा पूछते हैं 'सओ भंते ! नेरइया उववવિષાણુ (ગર્તંભના શિંગડા) આદિની જેમ પોતાના મૂળ રૂપે અવિદ્યમાન वस्तुभां उद्धर्त्तना श्वानुं सभवी शस्तु नथी " एवं जात्र वेमाणिया " ४ પ્રમાણે અસુરકુમાર વગેરે ભત્રનપતિ દેવા, પૃથ્વીકાયિક આદિ એકેન્દ્રિય જીવે, દ્વીન્દ્રિય જીવેા, ત્રીન્દ્રિય જીવેા, ચતુરિન્દ્રિય જીવે, ૫ ચેન્દ્રિય તિય ચા, મનુષ્યા અને વાનભ્યન્તરે વિષે પશુ સમજવુ' એટલે કે દ્રવ્યાર્થિ ક નયની અપેક્ષાએ વિદ્યમાન અસુરકુમાર આદિ ઉપર્યુક્ત જીવા જ ઉદ્ધૃત્તના કરે છે, અવિદ્યમાન અસુરકુમાર આદિ જીવા ઉદ્ધૃત્તના કરતા નથી. પરન્તુ જચેાતિષિકા અને વૈમાનિકાના આલાપકમાં ઉદ્ઘત્તના કરે છે' એમ કહેવાને બદલે છે' કહેવુ' જોઇએ. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે દ્રવ્યાર્થિક નયની દૃષ્ટિએ વિદ્યમાન યેતિષિકે અને વૈમાનિકો ચ્યવે છે અવિદ્યમાન ન્ત્યાતિષિકા અને વૈમાનિકમાં ચ્યવતા નથી.
"भ्यवे
मेन वात सूत्रभरे " नगर जोइक्षियवेमाणिएसु चयति भाणियव्वं " मा સૂત્રપાઠ દ્વારા પ્રકટ કરી છે.
| SR No. | 009318 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 692 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 40 MB |