Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श ८ उ. १०सू ४ पुद्गलास्तिकायस्वरूपनिरूपणम् ५१५ स्युः ५, स्यात् कदाचित् द्रव्यञ्च द्र, गाश्च स्युः ६, स्यात् कदाचित् द्रव्याणि च द्रव्यदेशश्च स्युः ७, स्यात् कदाचित् ते चत्वारः पुद्गलास्तिकायप्रदेशाः द्रव्याणि च द्रव्यदेशाश्च स्युः ८, इत्येवमप्टौ विकल्पाः स्वयमृहनीयाः। -
'जहा चत्तारि भणिया, एवं पंच, छ, सत्त, जाव असंखेज्जा' यथा चत्वारः पुद्गलास्तिकायप्रदेशा भणिताः उपर्युक्तविकल्पैः प्रतिपादिताः एवं तथैव पञ्च, पट् , सप्त यावत् अष्ट नव, दश संख्याताः, असंख्याताश्च पुद्गलास्तिकायप्रदेशाः प्रतिपत्तव्यो अष्टविकल्पैरित्यर्थः, अथानन्तपुद्गलोस्तिकायप्रदेशानाश्रित्य गौतमः पृच्छति-' अपता भंते ! पोग्गलत्थिकायपएसा किं दवं० १ ' हे कदाचित् एक द्रव्यरूप और द्रव्य के अनेक देशरूप ६, कदाचिद् अनेक द्रव्यरूप और द्रव्यके एक देशरूप७, और कदाचित् अनेक द्रव्यरूप और अनेक द्रव्यदेशरूप होते हैं ऐसे " ये चार विकल्प और यहां ग्रहण कर लेना चाहिये। इनका स्पष्टीकरण पूर्वोक्तरूप से स्वयं अपनी बुद्धि से किया जा सकता है। (जहा चत्तारि भणिया-एवं पंच, छ, सत्त, जाव असंखेजा) जिस तरह से पद्लास्तिकाय के चार प्रदेश कहे गये हैंउपर्युक्त विकल्पों द्वारा प्रतिपादित किये गये हैं-इसी तरह से पुद्गलास्ति कायके पांच प्रदेश, छह प्रदेश सात प्रदेश यावत्-आठ प्रदेश, नौ प्रदेश दश प्रदेश, संख्यात प्रदेश, और असंख्यानप्रदेश, भी इन पूर्वोक्त आठ विकल्पों द्वारा प्रतिपादित करलेना चाहिये।
__ अब सूत्रकार पुद्गलास्तिकाय के अनन्तप्रदेशों को लेकर गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-(अणंना भंते ! पोग्गलत्थिकायपएमा कि હોય છે, (૬) કયારેક તેઓ એક દ્રવ્ય અને અનેક દ્રવ્યદેશરૂપ હોય છે, (૭) કયારેક અનેક દ્રવ્યરૂપ અને દ્રવ્યના એક દેશરૂપ હેય છે અને (૮). કયારેક તેઓ અનેક દ્રવ્યરૂપ અને દ્રવ્યના અનેક દેશરૂપ હોય છે આ આઠે. વિકલ્પનું સ્પષ્ટીકરણ પૂર્વોક્ત રીતે પિતાની બુદ્ધિથી જાતે જ કરી શકાય તેમ छ. (जहा चत्तारि भणिया-एव पच, छ, सत्त, जाव असंखेजा) २वी પુદ્ગલાસ્તિકાયના ચાર પ્રદેશનું ઉપર્યુક્ત વિક દ્વારા પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે, એ જ પ્રમાણે પુઠ્ઠલાસ્તિકાયના પાંચ પ્રદેશ, છ પ્રદેશ, સાત પ્રદેશ, આઠ પ્રદેશ, નવ પ્રદેશ, દસ પ્રદેશ, સંખ્યાન પ્રદેશ અને અસ ખ્યાત પ્રદેશનું પણ પૂર્વોક્ત આઠ વિકલ્પ દ્વારા પ્રતિપાદન કરી શકાય છે, અને તેમાં આઠે વૈકલ્પિક પ્રશ્નોને સ્વીકારાત્મક ઉત્તર આપવો જોઈએ.
હવે ગૌતમ સ્વામી પુલાસ્તિકાયના અનંત પ્રદેશોની અપેક્ષાએ આ प्रभाव प्रश्न पूछे छे-(अणता भते ! पोगालत्यिकायपएसा किं दव्वं ? ) 3 महन्त !
| SR No. | 009317 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 784 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 46 MB |